۱- کشف ادله جدیدی که در زمان محاکمه در دسترس نبوده و عدم دسترسی به آن ها منتسب به شخص متقاضی اعادهی دادرسی نباشد و این ادله از آنچنان اهمیتی برخوردار باشند که اگر در زمان محاکمه در دسترس میبودند احتمالاً به صدور رأی دیگر منجر میشدند.
۲- اثبات این نکته که مدارکی که محکومیت بر اساس آن ها صورت گرفته است غیرواقعی، مجعول یا دستکاری شده بودهاند.
۳- یک یا چند تن از قضاتی که در صدور رأی محکومیت یا تأیید اتهام شرکت داشتهاند در آن پرونده مرتکب سوءرفتار جدی یا نقض شدید وظایفشان شدهاند که آنچنان مهم بوده که عزل آن ها را بر اساس ماده ۴۶ اساسنامه ایجاب میکردهاست.
در صورتی که شعبهی تجدیدنظر درخواست اعادهی دادرسی را قابل رسیدگی تشخیص دهد میتواند، برای رسیدگی به موضوع، شعبه بدوی اولیه را مجدداً تشکیل داده یا نسبت به تشکیل شعبه جدیدی اقدام و یا خود نسبت به موضوع اعمال صلاحیت و در صورت کفایت ادله رأی قبلی را نقض نماید.
۲- هیئت رئیسه دادگاه [۳۰]
هیئت رئیسه، طبق ماده ۳۸ اساسنامه، از رئیس و دو معاون وی تشکیل میشود که با اکثریت مطلق آرای قضات برای مدت سه سال یا برای مدت باقیمانده از دوران مسئولیت آن ها (هر کدام کمتر باشد) انتخاب میشوند و تجدیدنظر انتخاب آن ها تنها برای یک دوره دیگر امکانپذیر میباشد.[۳۱] در صورت در دسترس نبودن یا سلب صلاحیت از رئیس، معاون اول میتواند به جای او انجام وظیفه نماید[۳۲] و در صورت در دسترس نبودن یا سلب صلاحیت از رئیس و معاون اول، معاون دوم انجام وظیفه خواهد کرد.[۳۳] هیئت رئیسه مسئول حسن انجام وظایف دادگاه (جز در بخش دادسرا) میباشد[۳۴] و به علاوه، به موجب اساسنامه، وظایف زیر را نیز بر عهده دارد :
– انتقال موقت قضات از بخش مقدماتی به بخش بدوی و بالعکس، با توجه به حجم کار دادگاه[۳۵]
– تعیین قضات شعبهی بدوی برای رسیدگی به پرونده خاص[۳۶]
– تعیین قضات جانشین برای قضاتی که نتوانند در شعبهی بدوی ادامه حضور یابند[۳۷]
– شرکت در جلسات مجمع دولتهای عضو و هیئت مدیره آن[۳۸]
هیئت رئیسه علاوه بر وظایف مصرحه، ارتباط بین دادگاه و نهادهای دیگر، مخصوصاً شورای امنیت سازمان مللمتحد، را نیز برقرار میسازد و از این جهت به نظر میرسد که اعضای آن باید، علاوه بر شرایط قضائی و حقوقی لازم، از توانایی دیپلماتیک بالایی نیز برخوردار باشند.[۳۹]
۳- دادسرا
دفتر دادستان توسط دادستان ریاست و اداره میشود که یک یا چند معاون به طور تماموقت به دادستان کمک مینمایند، دادستان ممکن است بقیه کارمندان آنگونه که نیاز دارد به کاری اختصاص دهد کارمندان باید بر اساس آئیننامههای کارمندان که به ثبت رسیده انجام وظیفه نمایند. دادستان و معاون وی باید دارای ویژگیهای والای اخلاقی و تجربیات گسترده در امر تحقیقات کیفری بوده و حداقل به یکی از زبانهای کاری دیوان (انگلیسی یا فرانسه) مسلط باشد. دادستان میتواند مشاورانی را که دارای تخصص حقوقی لازم در زمینههای خاص، مثلاً خشونت جنسی و خشونت علیه اطفال میباشند و بازجویان و بازپرسان را استخدام نماید.[۴۰]
دادستان با رأی اکثریت مطلق در مجمع عمومی دول عضو به طور مخفی برگزیده میشود. و معاونان دادستان از سوی مجمع دول عضو از میان فهرستی که دادستان ارائه میکند و باید مشتمل بر سه نامزد برای هر پست معاونت دادستانی باشد، با رأی اکثریت مطلق انتخاب میکردند.[۴۱] دادستان و معاونان وی باید تبعه کشورهای مختلف باشند.[۴۲] انتخاب دادستان و معاونان وی از سوی مجمع دول عضو به جای دادگاه نمایانگر استقلال آن ها میباشد که بنا به تصریح اساسنامه نباید از منابع خارجی از دادسرا دستور بگیرند.[۴۳] دادستان و معاونان او برای مدت ۹ سال انتخاب میشوند، مگر آن که مدت کمتری در زمان انتخاب آن ها تعیین شده باشد، و انتخاب مجدد آن ها ممکن نیست.[۴۴] آنان نباید به حرفه دیگر یا به اقدامات مخل به وظایفشان یا هر آن چه که موجب شبهه در استقلالشان میشود بپردازند.[۴۵] دادستان و معاونان او نباید در پروندهای که ممکن است در آن بیطرفی آن ها به طور معقولی مورد تردید قرار گیرد دخالت کنند، از جمله این موارد موردی است که آنان در آن پرونده در صلاحیت دیگری در دادگاه کیفری بینالمللی یا محاکم داخلی دخالت کرده باشند. هیئت رئیسه میتواند، به درخواست دادستان یا هریک از معاونان، آن ها را از انجام وظیفه در پرونده خاص معاف سازد.[۴۶] بهعلاوه فرد مورد تحقیق یا تعقیب نیز میتواند درخواست اعلام عدم صلاحیت دادستان یا معاون وی را از شعبهی تجدیدنظر بنماید، که در چنین شرایطی دادستان یا معاون مربوطه میتواند نظر خود را در این مورد به اطلاع شعبهی تجدیدنظر برساند.[۴۷]
وظایف عمده دادستان[۴۸] به شرح زیر است:
– بررسی موقعیتهایی که ارتکاب یک یا چند جرم مشمول صلاحیت دادگاه در آن ها توسط دولت عضو یا شورای امنیت به دادستان ارجاع شده است.[۴۹]