بعدها طی سالهای ۱۳۵۲ و ۱۳۵۳ با لغو امتیازات و اصلاح توافقنامهها کنترل و حاکمیت کامل ایران بر منابع نفتی ملی مسجل گردیده و مقرر شد کلیه شرکتهای نفتی یا خریدار نفت پیمانکار مخصوص شرکت ملی نفت ایران باشند.
در روند این تغییرات و بعد از آن با انجام عملیاتهای مکرر اکتشاف و استخراج؛ بهره برداری از منابع غنی نفت ایران تا سال ۱۳۵۷ به ۶ میلیون بشکه در روز افزایش یافت. اما در حال حاضر با تمام تلاشهایی که صورت می‌گیرد این میزان به زحمت به ۴ میلیون بشکه در روز میرسد. این مهم با توجه به کاهش عمر مفید اکثر مخازن بزرگ کشور که در آنها روشهای اولیه بهره برداری برای استخراج نفت مورد استفاده قرار می‌گیرد بدون استفاده از روشهای ازدیاد برداشت یا روشهای نوین استخراج میسر نخواهد بود.، هر ساله برداشت از میادین بزرگ نفتی کشور مانند آغا جری، هفتکل، دورود، بلال و … در حال کاهش است و این در حالی است که ما دارای حدوداً ۵۰۰ میلیارد بشکه نفت در جا هستیم که این مقدار برابر ۹% کل نفت درجای جهان می‌باشد و با داشتن ۲۷ تریلیون مترمکعب گاز طبیعی شناخته شده ۱۵% کل ذخیره جهانی را به خود اختصاص دادهایم. حال اگر ما ضریب بازیافت را ۲۵ فرض کنیم آنگاه میتوانیم ۱۲۵ میلیارد بشکه از این نفت درجا را به دست آوریم و چنانچه با بهره گرفتن از روشهای مختلف بهره وری بتوانیم این ضریب را فقط ۵% افزایش دهیم آن وقت حدود ۲۵ میلیارد بشکه به نفتهای قابل استحصال افزوده خواهد شد. به نظر میرسد روشهای نوین بهره وری از جمله روشهای افزایش بهره وری نفت EOR (Enhanced Oil Recovery) که با پیشرفت تکنولوژی در زمینه های مختلف گسترش پیدا کرده و هر روز به تعداد شرکتهای نفتی استقبال کننده از آن افزوده می شود، راه حل این مشکلات را ارائه نموده است. با توجه به گذشت نزدیک به ۱۶۰ از عمر صنعت نفت در دنیا و با توجه به کاهش بهره وری مخازن مختلف بر اثر استخراجهای متوالی و متمادی روی آوردن به روشهای افزایش بهره وری یک اجبار بوده و شرکتهای مختلف نفتی برای افزایش تولید خود در شرایط دنیای امروز مجبور به استفاده از این روشها هستند. در یک توضیح ساده چنانچه بخواهیم روشهای افزایش بهره وری نفت را تعریف نمائیم باید بگوییم که:
EOR مبحثی راجع به روشهای مورد استفاده برای بازیافت بیشتر نفت از مخازن نفتی است، که جدا از برداشت اولیه و ثانویه می‌باشد.
در برداشت اولیه، استخراج نفت بیشتر با استفاده از انرژی داخلی مخزن، که توسط گازهای تحت فشار یا رانش طبیعی توسط آب ایجاد می‌شود، صورت می‌گیرد.
در برداشت ثانویه، بیشتر از تزریق آب یا آبروبی استفاده می‌شود. به این ترتیب EOR به عنوان سومین مرحله برداشت مطرح می‌شود.
ازدیاد بازیافت نفت IOR [۷] و بازیافت پیشرفته نفت AOR[8] معانی مشابهی با EOR دارند بجز آنکه آنها روشهای مقدماتی و ثانویه برداشت را نیز در برمی‌گیرند، در ضمن گاهی اوقات EOR می‌تواند زودتر از مراحل قبل به کار رود. قبل از تهیه این پژوهش، آبروبی نوعی از EOR شناخته میشد ولی الان EOR به عنوان مرحله‌ای پس از آن به شمار می‌رود. به طور کلی می‌توان تمام روشهایی را که درآنها از مواد یا گونه های مختلف انرژی برای استخراج نفتهای باقیمانده در مخزن که برداشت آنها از روشهای متداول مقرون به صرفه نیست، به کار میروند را جزو روشهای ازدیاد برداشت نفت به حساب آورد.
جریان طبیعی نفت تحت تأثیر سه نیروی شناخته شده فشار آب مخزن ، فشار گاز سرپوش و فشار گاز حل شده در نفت می‌باشد. در حالت اول آبی که در زیر نفت در لایه نفتگیر قرار دارد تحت فشار زیادی است که از اطراف به آن وارد می آید، لذا به محض اینکه چاه به لایه نفتزا برسد فشار آب نفت روی خود را به درون چاه و از آنجا به روی سطح زمین میراند. در حالت دوم هم گازی که به طور آزاد مثل سرپوش یا کلاهکی روی نفت را در مخزن پوشانده است بر اثر فشار زیادی که به آن وارد می آید متراکم شده و میل به انبساط پیدا می کند که این میل به انبساط به صورت فشار به نفت درون مخزن تحمیل می شود و در اولین فرصت گاز با بیرون راندن نفت از مخزن منبسط شده و از فشار وارده میکاهد. مقداری گاز تحت فشار زیاد مخزن در نفت حل شده است که تمایل به آزاد شدن از فاز مایع دارد و به همین دلیل در هنگام آزاد شدن و خروج از مخزن مقداری از نفت را نیز همراه خود به سطح زمین هدایت می نماید، مانند بطری نوشابه پر گازی که درب آن به طور ناگهانی باز شود که در این حالت گاز موجود در بطری علاوه بر خروج از بطری مقداری از مایعات داخل بطری را نیز به همراه خود خارج میسازد. در عین حال این گاز محلول با کاهش فشار مخزن می تواند از نفت جدا گردیده و به شکل گـاز سرپوش، افت فشار مخـزن را جبران نماید. در ابتدای حفاریهـا در ایران اکثر چاههای حفر شده جزو چاههای پر فشار منطقه به شمار میآمدند که با گذشت سالها و بهره برداریهای فراوان صورت گرفته اغلب میادین دچار افت فشار و در نتیجه کاهش بهره وری شده اند. لذا توجه به روشهای جدید استخراج نفت و روشهای مختلف ازدیاد برداشت نفت بیش از پیش از اهمیت برخوردار شده و در اکثر کشورهای نفت خیز دنیا به آن پرداخته می شود، تا هر چه بیشتر از این موهبت نهفته در زمین استفاده و برداشت از مخازن نفت را تا حد ممکن افزایش دهند. در ایران نیز در سالهای اخیر به تعدادی از روشهای نو رو آورده شده که از جمله می‌توان به تزریق گاز در میادین آغاجاری، هفتکل و دورود یا تزریق آب در بلال اشاره کرد.[۹]
۱-۱-۲٫ تاریخچه سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران
