-
- توانایی: در این پژوهش منظور از توانایی سازمانی نمرهای است که کارکنان از سوالات۱-۲-۳-۲۰ پرسشنامه عملکرد سازمانی بر اساس مدل اچیو، کسب میکنند.
-
- وضوح: در این پژوهش منظور از وضوح سازمانی نمرهای است که کارکنان از سوالات۴-۵-۶-۷-۸-۳۸-۳۹ پرسشنامه عملکرد سازمانی بر اساس مدل اچیو، کسب میکنند.
-
- کمک: در این پژوهش منظور از کمک سازمانی نمرهای است که کارکنان از سوالات۹-۱۱-۱۲-۱۳-۱۵پرسشنامه عملکرد سازمانی بر اساس مدل اچیو، کسب میکنند.
-
- انگیزه: در این پژوهش منظور از انگیزه سازمانی نمرهای است که کارکنان از سوالات۱۶-۱۸-۱۹-۲۱-۲۲-۲۵ پرسشنامه عملکرد سازمانی بر اساس مدل اچیو، کسب میکنند.
-
- ارزیابی: در این پژوهش منظور از ارزیابی سازمانی نمرهای است که کارکنان از سوالات۲۳-۳۰-۳۱-۳۲-۳۳-۳۴-۳۵-۳۶-۳۷ پرسشنامه عملکرد سازمانی بر اساس مدل اچیو، کسب میکنند.
-
- اعتبار: در این پژوهش منظور از اعتبار سازمانی نمرهای است که کارکنان از سوالات۱۷-۲۴-۲۶-۲۷-۲۸-۲۹ پرسشنامه عملکرد سازمانی بر اساس مدل اچیو، کسب میکنند.
-
- محیط: در این پژوهش منظور از محیط سازمانی نمرهای است که کارکنان از سوالات۱۰-۱۴-۴۰-۴۱-۴۲ پرسشنامه عملکرد سازمانی بر اساس مدل اچیو، کسب میکنند.
- رفتار شهروند سازمانی: در این پژوهش منظور از رفتار شهروندی سازمانی نمرهای است که کارکنان از سوالات ۱۵ گویهای پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی بر اساس مدل اورگان و کانوسکی کسب میکنند.
فصل دوم
مبانی نظری
و
پیشینه تحقیق
۲-۱: مقدمه
طی دو دهه گذشته، تحقیقات متعددی به منظور دستیابی به عوامل زمینه ساز بروز و ظهور رفتار شهروندی سازمانی، انجام شده است. محققان در این مدت در تلاش برای نشان دادن عوامل تقویت کننده رفتار شهروندی سازمانی بوده اند. بسیاری از تحقیقات مذکور، بیش از آن که پاسخهای قاطعی ارائه دهند به وسیله همبستگیهای کم و نیز واریانسهای کوچک به دست آمده، سؤالهای دیگری را نیز مطرح نموده اند. پودساکف و همکاران(۲۰۰۰)، معتقدند؛ بررسی عوامل پیش بینی کننده بروز رفتار شهروندی سازمانی از زمینه های مهم تحقیقاتی در عرصه رفتار شهروندی سازمانی است. صاحبنظران این عرصه معتقدند که مجموعه ای از شرایط باید در سازمان و هم چنین در کارکنان سازمان مهیا شوند تا امکان بروز این نوع از رفتار از سوی کارکنان فراهم آید. شناخت عوامل زمینه ساز و همبسته رفتار شهروندی سازمانی از آن جهت اهمیت دارد که با مشخص شدن آن عوامل، سازمان می تواند در جهت تقویت آن ها اقداماتی به عمل آورده و از این طریق، امکان بهره برداری بیشتر و بهتر از پیامدهای رفتار شهروندی سازمانی فراهم می شود(سبحانی نژاد، ۱۳۸۹، ص۲۱). از سوی دیگر، وقتی صحبت از عملکرد می شود بحث نیروی انسانی نیز به میان کشیده می شود با توجه به آن اهمیت پیدا می کند در اهمیت نیروی انسانی میتوان گفت: انجام وظایف مدیریت توسط مدیر سازمان بدونه توجه به عامل انسانی که مهمترین عامل سازمان در تحقق هدفهای از پیش تعیین شده میباشد با بازدهی اندک روبهرو خواهد بود. بنابرین در ادامه فعالیت و بقای هر سازمانی، دستیابی به اهداف خود میباشد که هر دو مرهون کارآمدی و شایستگی منابع انسانی در سازمان است. به عبارت دیگر، میزان نگرش جامعه به سازمان و اثربخشی سازمانی بستگی به کارآمدی افراد از نظر کیفی و کمی دارد. انسان فطرتاً موجودی است که نیاز به تشویق و تأیید دارد و به مرور آگاه شد که رفتارهای مثبت و مناسب او می تواند رسیدن به پاداشها را تصریح کند و از طرفی دیگر رفتارهای منفی و نامطلوب پیامدهای تنبیه را در برداشته باشد. لذا بر این اساس به عملکردش که می تواند زمینه های یاد شده را به وجود آورد توجه نموده و حساسیت خاصی را در قبال آن از خود بروز دهد.
هدف از این فصل، ارائه چکیدهای از مطالعه عمیق و وسیع از آنچه که درباره موضوع مورد پژوهش و موضوعات مشابه در کتاب و مقالات، و پژوهشهای قبلی وجود دارد. بنابرین در این فصل به منظور تفصیل و آشنایی بیشتر با متغیرهای آن به مباحث زیر میپردازیم:
۱ـ بحثهای نظری که شامل مبانی تئوریکی در مباحث رفتار شهروند سازمانی و عملکرد میباشد
۲ـ بررسی تحقیقات انجام شده در زمینه موضوع تحقیق در ایران (تحقیقات داخلی).
۳ـ بررسی تحقیقات انجام شده در زمینه موضوع تحقیق در خارج از ایران (تحقیقات خارجی).
۲-۲: بخش اول: رفتار شهروندی سازمانی
۲-۲-۱: مفهوم رفتار شهروندی سازمانی
اورگان(۱۹۹۷)، رفتار شهروندی سازمانی را نوعی وضعیت مطلوب میپندارد زیرا چنین رفتاری از یک سو، منابع موجود و در دسترس سازمان را افزایش داده و از سوی دیگر نیاز به مکانیزم های کنترل پرهزینه رسمی را کاهش میدهد .امروزه شهروندان به عنوان اعضای شکلدهنده اجتماعات بشری، کانون توجه کسانی هستند که میخواهند به نحوی در زندگی انسانها نقش داشته باشند. بازرگانان، تجار، صاحبان صنایع، نویسندگان، روزنامه نگاران، مدیران و به طور کلی همه فعالان مطرح حاضر در صحنه اجتماع، مجبور به ملاحظه دغدغه های ذهنی و مطالبات شهرواندان هستند. سیاست « شهروندان اولویت اول هستند» تا چندی پیش، سیاست رایج کشورهایی بود که نگاه خود را از بوروکراسی دولتی برگرفته و به بیرون نظر انداخته بودند(الوانی ودیگران،۱۳۸۰، ص۶۶)، اکنون درشرایطی هستیم که سیاست مذکور، جهانی شده و همه سازمانها جهت حفظ ثبات و تحقق اهداف خود ملزم به ملاحظه مقوله شهروندی در رأس امور سازمانی خود شدهاند. توجه به شهروندان نه تنها در حوزه سیاست و مدیرت با اهمیت تلقی می شود که در سایر حوزه های علمی نیز به آن توجه جدی شده است. میتوان اذعان داشت؛ از بین منابع مختلف سازمان، شهروندان سازمانی مهمترین رکن بوده چرا که آنان از منابع مهم سازمانی محسوب شده و رفتار آنها بسیار با اهمیت میباشد. از انسان به عنوان شهروند سازمانی، انتظارات خاصی میرود. این توقع وجود دارد که رفتار کارکنان به گونه ای باشد که بیش از الزامات نقش و حتی فراتر از آن در خدمت اهداف سازمانی باشد. مفهوم رفتار شهروندی سازمانی، سازهای پیرامون نحوه تعاملات پیوسته واحدهای سازمانی است. رفتار مذکور سطح و چگونگی پیامدهای سازمانی را درجهت مطلوب تقویت نموده، نیاز سازمان به اختصاص بخشی از منابع کمیاب جهت انجام وظایف ساده سازمانی را کاهش داده، حفظ و نگهداریهای مکرر کارکنان در سازمان را میسرتر و از طریق اختصاص زمان بیشتر جهت برنامه ریزی و حل مشکلات کارکنان، توانایی آنان را در راستای اثربخشی سازمانی بهبود خواهد بخشید(اورگان،۱۹۹۷، ص۹۸).