پیامدهای احتمالی سطوح مختلف تعهد از نظر رندال^[۷۶] :در مطالعه ای که به منظور بررسی پیامدهای احتمالی سطوح مختلف تعهد بر فرد وسازمان به عمل آمده است ، رندال اثرات تعهد را اعم از مثبت و منفی ، هم برای فرد وهم برای سازمان در سطوح مختلف کم ، متوسط ‌و زیاد تعهد مورد بررسی قرارداده است که قسمت مربوط به اثرات تعهد سازمانی در جدول زیر به صورت خلاصه ارائه گردیده است.

جدول( ۲-۵ )اثرات تعهد سازمانی

نتایج مؤثر بر سازمان
نتایج مؤثر بر کارکنان
نتایج نا مطلوب
نتا یج مطلوب
نتایج نا مطلوب
نتا یج مطلوب
میزان تعهد
افزایش ترک خدمت تاخیروکندی ‌در کار،غیبت،عدمتمایل به ادامه خدمت درسازمان کیفیت پایین کار عدم وفاداری به سازمان ،فعّالیت های غیر قانونی در مقابل سازمان،احترازازفعّالیتهای

خارج از حیطه ‌مسئولیت‌ها خطرتعد یل نقش نتایج

منفی عیب جویی وبدگویی از سازمان،محدودشدن کنترل سازمان روی کارکنان

ترک خدمت افرادی که عملکرد پایین دارند ورفع خطرات ناشی از حضور آن ها در سازمان ورود افراد با مهارت های جدید نتایج مثبت حاصل از انتقاد وعیبجویی کارکنان (حسابرسی داخلی)
پیشرفت وارتقاءکندتردر مسیر خدمتی ،افزایش هزینه های ناشی ازعیبجویی و در نتیجه بی ثباتی پرسنل کمتر متعهد ، احتمال کناره گیری واخراج ، تلاش برای ایجاد اختلال در تحقق اهداف سازمانی
افزایش قوه ابتکار خلاقیت و نوآوری استفاده کار از نیروی انسانی
کم

کم

محدودشدن فعالیت های خارج از حیطه مسئولیت امکان ایجاد تعادل بین انتظارات کاری درخواست های نامربوط به کار (انتظارات اجتماعی )کاهش احتمالی اثر بخشی سازمانی
استمرارخدمت کارکنان ف عدم تمایل به خدمت وعمل به آن رضایت بیشتر
احتمال محدودشده فرصت های پیشرفت و ارتقاءایجاداشکال در سازگار شدن فرد با تعهدات هم سطح خود
افزایش احساس تعلق امنیت کامیابی،وفاداری،وظیفه شناسی ، کسب هویت فردی وشخصیّت مستقل از سازمان

متوسط

استفاده ناکارآمدازنیروی انسانی فقدان انعطاف پذیری وابتکاراطمینان واعتماد کامل به خط مشی ها ورویه های گذشته مخالفت وتهدید از طرف همکاران،انجام فعّالیت های غیر اخلاقی و غیر شرعی برای سازمان
امنیت وثبات نیروی کارقبول درخواست سازمان به تولید بیشتر ازسوی کارکنان فسطح رقابت بیشتروعملکرد شغلی بهتر جهت نیل به اهداف سازمانی
خاموش ماندن قوه ی خلاقیت ،رشدابتکار، ‌و فرصت‌های تحرک مقاومت در برابر تغییر ‌فشار و تنش روابط خانوادگی واجتماعی ، فقدان وحدت منابع محدودشدن وقت وانرژی فرد به زندگی سازمانی
پیشرفت در مسیرشغلی و افزایش دریافتی ها ،اعطای پاداش توسط سازمان به کارکنان متعهد تعقیب مشتاقانه اهداف سازمان
زیاد

اهمیت تعهد سازمانی

اخیراً در متون تحقیقی نگرش کلی تعهد سازمانی به عنوان عامل مهمی برای درک و فهم پیش‌بینی رفتار سازمانی و پیش‌بینی کننده خوبی برای تمایل به ماندن در شغل آورده شده است .

شهید مطهری اظهار می‌دارد اگر شخصی لیاقت و شایستگی و تعهد حداکثر بهره وری از امکانات و سرمایه را داشته باشد استحقاق مدیر شدن را دارد و اگر چنین تعهد لیاقت و شایستگی را ندارد و نباید چنین مسئولیتی به او محول شود . اندیشه تعهد یکی از ارزش‌های اساسی است که سازماندهی بر آن متکی است . مطالعه و تحقیق درباره شرایط شغلی نشان می‌دهد که هر استخدامی لااقل از نظر روان شناختی پیمانی دو جانبه محسوب می وشد که طی آن مستخدم تعهد می‌کند که قوانین سازمانی را رعایت کند و وظایف محوله را به دقت انجام دهد در مقابل مستخدم انتظاراتی هر چند تلویحی از سازمان دارد مانند برخورداری از امکانات لازم برای ارمغان نیازهای فردی از قبیل نیازهای فیزیولوژی ، احترام و… اگر سازمان و کارگزاران هر دو به تعهدات خود عمل کنند رضایت شغلی و در نتیجه تولید سازمانی افزایش می‌یابد خشنودی شغلی ظاهراً موجب افزایش احساس تعهد بیشتری می شود و موجب می شود که کارکنان بیشتر در کارشان برانگیخته شوند و بیشتر به سازمان تعهد نمایند .

عوامل مؤثر بر تعهد سازمانی :

ماتیو و زاجاک^[۷۷] (۱۹۹۰) یافته های پیش را مرور دویست تحقیق را مرور نموده و به وسیله تجزیه و تحلیل عوامل ضروری برای ایجاد تعهد ، عوامل همبسته با تعهد و پیامدهای تعهد سازمانی را خلاصه می نمایند (یوسفیان،احمد- ۱۳۷۸ ) .

مقدمات ایجاد تعهد
عوامل همبسته
پیامد های تعهد سازمانی
ویژگی های شخصی :

• • تحصیلات

• • وضعیت تاهل

• • سابقه شغلی

• • سابقه در سازمان

• استنباط از شایستگی

خود

• • توانایی

• دستمزد

وضعیت نقش :

• • ابهام نقش

• • تضاد نقش

• تعدد نقش

ویزگی های شغل :

• • تنوع مهارت

• • استقلال کاری

• • چالش

• دامنه شغل

– روابط گروه با رهبر :

• • انسجام گروهی

• • وابستگی کاری

• • ملاحظه کاری رهبر

• • ارتباطات رهبر

• رهبری مشارکتی

خصوصیّات سازمانی :

• • اندازه ی سازمان

• تمرکز سازمانی

انگیزه :

• • (کلی ، درونی )

• • درگیر شدن با شغلی

• • فشار شغلی

• تعهد شغلی

رقابت شغلی از :

• • کلی ذاتی ظاهری

• • سرپرستی

• • همکاری

• • ترفیعات

• ماهیت کار

عملکرد شغلی :

با توجه به ارزیابی دیگران سنجش

بازده

• استنباط از راه چاره های

دیگر

• تمایل به جستجو برای

کار دیگر

• • تمایل به ترک سازمان

• • میزان توجه به کار

• • تأخیر

• تغییر شغل

جدول (۲-۶ )طبقه بندی ایجاد تعهد ، عوامل همبسته و پیامدهای تعهد سازمانی ( اقتباس از ماتیو و زاجاک، ۱۹۹۰ )

الف ) ویژگی های شخصی مؤثر بر تعهد سازمانی :

1. 1. سن : تعهد سازمانی با سن فرد دارای همبستگی نسبی و مثبت است . می یروآلن ^[۷۸]اظهار می دارند که کارگران مسن تر به دلیل رضایت بیشتر از شغل خود از تعهد بیشتری برخوردار هستند .

1. 1. جنسیت : زن ها نسبت به مردها تعهد بیشتری به سازمان دارند اگرچه این تفاوت جزئی است .

1. 1. تحصیلات : رابطه تعهد سازمانی با تحصیلات ضعیف و منفی است . دلیل این رابطه منفی در مطالعات مودی^[۷۹] (۱۹۹۲) انتظارات بیشتر افراد تحصیل کرده و فرصت های شغلی بیشتر آن ها می‌باشد .

1. 1. ازدواج : این متغیر با تعهد سازمانی همبستگی ضعیفی دارد .

1. 1. سابقه در سازمان و در سمت سازمانی : به دلیل سرمایه گذاریهای فرد در سازمان ،سابقه ی بیشتر در مقام یا سازمان ، باعث تعهد بیشتری می شود ، اما این رابطه ضعیف است .