-برنامهریزی ادامه کار طراحی آموزش و پرورش
(صافی ، ۱۳۸۲ ،۹)
اجزاء عمده ساخت نظام آموزش و پرورش به شرح زیر خلاصه میشود:
۱-دوره آموزش و پرورش عمومی به مدت نه سال که اجباری و شامل سه مرحله است.
-مرحله آموزش و پرورش «اساس» به مدت دو سال
-مرحله آموزش و پرورش «ارکان» به مدت چهار سال
-مرحله آموزش و پرورش «ارشاد»به مدت سه سال
۲-دوره آموزش و پرورش فراگیر کاربردی – علمی که مدت آموزش در این دوره به تناسب شاخه و نوع آموزش متفاوت است.
جدول شماره یک دوره ای تحصیلی و مقایسه نظام فعلی و نظام پیشنهادی و مدت تحصیل در هر یک از این دورهها را نشان میدهد.
دورههای تحصیلی |
وضعیت در نظام فعلی آموزش و پروش |
وضعیت در نظام پیشنهادی |
آموزش ابتدایی |
۵ سال |
۶ سال: ۲ سال اساس +۴ سال ارکان |
آموزش متوسط |
۷ سال: ۳ سال راهنمایی تحصیلی+۴ سال متوسطه | ۶ سال: ۳ سال ارشاد+۳ سال متوسطه فراگیر |
آموزش عمومی (همگانی – اجباری) | ۸ سال:۵ سال ابتدایی+۳ سال راهنمایی تحصیلی | ۹سال: ۲ سال اساس+۴ سال ارکان+۳ سال ارشاد |
آموزش رسمی پیش دانشگاهی |
۱۲ سال: ۸ سال عمومی+۴ سال متوسطه | ۱۲ سال: ۹ سال عمومی+۳ سال متوسطه فراگیر |
جدول شماره (۱)
(فومنی، ۱۳۸۲، ۸۹ الی ۸۷)
۲-۷- آموزش و پرورش دوره متوسطه
در قانون اساسی معارف: مصوب ۱۲۹۰، مدارس متوسطه به عنوان مدارسی که بعد از دوره ابتدایی و قبل از مدارس عالی تشکیل میشود مطرح شده است. این دوره با سنینی چهارده تا هفده و هیجده سالگی مقارن است. در گزارش نهایی اجلاس منطقهای یونسکو آمده است: دوره متوسطه عبارتست از دوره برزخ یا دوره انتقالی میان آموزش پایه که عمومی و غیر تخصصی است و آموزش تخصصی تر در سطح آموزش عالی.
دوره متوسطه دروه انتقالی میان کودکی و جوانی است و یک دوره میانی که به واسطه بسیاری از فشارهای روانی، جسمانی، و مشکلات سازگاری، ویژگیهای خاصی را به نوجوان و جوان میبخشد.
این دوره ممکن است از سه جهت دوره انتقالی میباشد:
۱- انتقال از دوره میان کودکی که نیازهای فردی، تحت نظر و مراقبت دیگران تامین میشود و جوانی و بلوغ که به فرد استقلال و قبول مسئولیت میدهد.
۲- انتقال از آموزش عمومی، همگانی و غیر تخصصی به آموزش دانشگاهی، تخصصی خاص عدهای محدود.
۳- انتقال از محیط آموزش به محیط کارو زندگی. (صافی، ۱۳۸۲، ۸۹)
تأسیس دالفنون را در سال ۱۲۲۸ شمسی باید سرآغاز مدرسه متوسطه به سبک جدید در ایران دانست. الگوی این مدرسه از نظر ساخت، برنامههای درسی و مقررات آموزش از کشورهای اروپایی به ویژه فرانسه اقتباس شده است.
در سال ۱۳۱۳ شمسی، محل تحصیل دوره ابتدایی را «دستان» و مدرس این دوره را معلم و محل تحصیل دوره متوسطه را دبیرستان و مدرس این دوره را دبیر نام نهادند. در سال ۵۴-۵۳ شمسی، ساختار آموزش متوسط عبارت بود از:
– شاخه عمومی یا نظری شامل رشتههای اقتصاد – اجتماعی، فرهنگ و ادب، علوم تجربی و ریاضی – فیزیک.
– شاخه جامع شامل رشتههای متنوعی با عنوان آموزش عمومی، فنی، بازرگانی، حرفهای و کشاورزی که پس از یک سال اجرا متوقف ماند.
– شاخه فنی و حرفه ای شامل سه بخش صنعت، خدمات و کشاورزی یا رشتههای متعدد از هر بخش.
از سال تحصیلی فوق تا ۷۱-۱۳۷۰ مدت تحصیل در دوره متوسطه چهار سال تعیین شد.
رشتههای تحصیلی فرهنگ و ادب و اقتصاد – اجتماعی در هم ادغام گردید و به نام رشته ادبیات و علوم انسانی اعلام شد و در مدت تحصیل شاخهها در رشتههای تغییر انجام نگرفت.
«طرح انتقال به آموزش متوسطه» در دیماه ۱۳۶۹ با پیشنهاد وزارت آموزش و پرورش توسط شورای انقلاب فرهنگی به تصویب رسید که در سال تحصیلی ۷۸-۱۳۷۷، همه دانش آموزان دوره متوسطه ایران بر اساس این طرح به تحصیلات خود ادامه دادهاند. بر اساس کلیات طرح جدید متوسطه به مزایای متعددی که طرح دارد اشاره شدهاست، از جمله:
– نیمسالی و واحدی کردن دوره متوسطه و دوره پیش دانشگاهی
– کوتاه شدن دوره آموزش عمومی از ۱۲ سال به ۱۱ سال
– ارائه دروس به صورت عمومی، اختصاصی و پودمانهای مهارت
– آسانتر شدن تغییر رشته تحصیلی
– کاهش زیانهای ناشی از تکرار پایه یا ترک تحصیل