پایان نامه بررسی ارتباط ارزش افزوده اقتصادی(EVA)، ارزش افزوده سهامدار(SVA)

ارسال شده در 9 خرداد 1399 توسط نجفی زهرا در بدون موضوع

بین ارزش افزوده سهامدار و ارزش افزوده بازار در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه مثبت وجود دارد.

نتایج تحقیق نشان داد که بین ارزش افزوده اقتصادی و ارزش افزوده بازار رابطه معناداری وجود ندارد اما میان ارزش افزوده سهامدار و ارزش افزوده بازار رابطه معنادار مشاهده شد. به نظر می رسد دلیل این امر این باشد که عمده فعالان بازار اوراق بهادار تصمیمات خرید و فروش سهام خود را بر مبنای اطلاعاتی نظیر میزان پرداخت سود، میزان سودآوری شرکت و اقلامی از این دست اتخاذ می کنند و به ارزش ایجاد شده در شرکت بی توجه هستند.

فهرست مطالب

1-فصل اول-کلیات تحقیق

1-1- مقدمه. 2

2-1- بیان مساله. 2

3-1-اهمیت و ضرورت تحقیق 3

4-1-اهداف تحقیق 4

5-1-سوالات تحقیق 4

6-1- فرضیه های تحقیق 5

7-1- روش تحقیق 5

8-1- جامعه و نمونه آماری 5

9-1- تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق 5

9-1-1-ارزش افزوده اقتصادی 5

9-1-2-ارزش افزوده بازار 6

9-1-3-ارزش افزوده سهامدار 6

10-1- تعریف مفاهیم و اصطلاحات تحقیق 7

10-1-1 –ارزش Value. 7

10-1-2- مدیریت مبتنی بر ارزش Value Based Management 7

10-1-3- ارزش افزودهValue Added 8

10-1-4- ارزش اقتصادیEconomic Value. 8

10-1-5- ارزش افزوده اقتصادی Economic Value Added 8

10-1- 6- ارزش افزوده سهامدارShareholder Value Added 9

10-1-7- ارزش افزوده بازار Market Value Added 9

10-1-8- سرمایه Capital 9

10-1-9- هزینه سرمایه Cost of Capital 10

10-1-10- میانگین موزون هزینه سرمایه Weighted Average Cost of Capital 10

10-1-11- سود عملیاتی پس از کسر مالیات NOPAT. 11

2-فصل دوم – ادبیات تحقیق

2-1-مقدمه. 13

2-2-مدیریت مبتنی بر ارزش Value Based Management 13

2-3-پیشینه و روند تحول VBM 15

2-4-متدولوژی تعیین ارزش 16

2-5-ارزش افزوده 17

2-6-رویکردهای ارزیابی عملکرد. 17

2-6-1-رویکردحسابداری 17

2-6-1-1-رشد فروش 18

2-6-1-2-سود. 18

2-6-1-3-سود هر سهم 19

2-6-1-4-درصد تقسیم سود. 19

2-6-1-5-نرخ بازده صاحبان سهام. 20

2-6-2-رویکرد مدیریت مالی 20

2-6-2-1-مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای 21

2-6-2-2-مدل قیمت گذاری آربیتراژ 21

2-6-3-رویکرد تلفیقی 22

2-6-3-1-نسبت قیمت به سود هر سهم 22

2-6-3-2-نسبت ارزش بازار دارایی ها به ارزش دفتری آن ها 23

2-6-3-3-نسبت کیوتوبین 23

2-6-4-رویکرد اقتصادی 24

2-6-4-1-ارزش افزوده اقتصادی Economic Value Added 24

2-7-پیشینه و تکامل ارزش افزوده اقتصادی 25

2-8-محاسبه ارزش افزوده اقتصادی 26

2-9-اجزای تشکیل دهنده ارزش افزوده اقتصادی 27

2-9-1-سرمایه Capital 27

2-9-2-سود خالص عملیاتی پس از مالیات NOPAT. 28

2-9-3-نرخ بازده کل سرمایه Rate of Return on Total Capital 28

2-9-3-1-روش مالی محاسبه نرخ بازده 29

2-9-3-2-روش عملیاتی محاسبه نرخ بازده 31

2-10-تعدیلات حسابداری 31

2-10-1-ذخیره مالیات بر درآمد معوق Deferred Income Tax Reserve. 32

2-10-2-اندوخته ارزیابی موجودی کالا به روش LIFO. 33

2-10-3-استهلاک انباشته سرقفلی 33

2-10-4-سرقفلی ثبت نشده 34

2-10-5-دارایی های نامشهود. 34

2-10-6-هزینه یابی کامل در مقابل کوشش های موفقیت آمیز. 34

2-10-7-سایر ذخیره ها 35

2-11-هزینه سرمایه Cost of Capital 35

2-11-1-هزینه بدهی (اوراق قرضه) 36

2-11-2-هزینه سهام ممتاز 37

2-11-3-هزینه سهام عادی 37

2-11-3-1-مدل رشد گوردون 37

2-11-3-2-مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای (CAPM) 38

11-2-3-2-1-محاسبه ضریب بتا 42

2-11-3-3-مدل تعدیل نرخ اوراق قرضه (نرخ اوراق قرضه بعلاوه صرف ریسک) 43

2-11-4-هزینه سود انباشته (عدم تقسیم سود) 44

2-11-4-1-روش های محاسبه نرخ رشد (g) 45

-12-2میانگین موزون هزینه سرمایه Weighted Average Cost of Capital 46

-1-12-2ضرایب تاریخی 47

-1-1-12-2ضرایب ارزش دفتری 47

-2-1-12-2ضرایب ارزش بازار 47

-2-12-2ضرایب مورد نظر (هدف) 48

-3-12-2ضرایب نهایی 48

-13-2مزایای ارزش افزوده اقتصادی 48

-14-2معایب ارزش افزوده اقتصادی 50

2-6-4-2-ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده 50

2-6-4-3-ارزش افزوده بازار 52

2-6-4-4-ارزش افزوده سهامدار 53

2-15-مزایا و معایب ارزش افزوده سهامدار 56

2-16-مروری بر پژوهش های داخلی 57

2-17-مرروی بر پژوهش های خارجی 67

3-فصل سوم-روش تحقیق

3-1-مقدمه. 71

3-2-روش تحقیق 71

3-3-جامعه آماری 71

3-4-روش ها و ابزار گردآوری داده ها 77

3-5-اهداف تحقیق 77

3-6-سوالات تحقیق 77

3-7- فرضیه های تحقیق 77

3-8- روش های تجزیه و تحلیل داده ها 78

3-9-روش محاسبه متغیرهای تحقیق 78

3-9-1-محاسبه ارزش افزوده اقتصادی.78

3-9-2- محاسبه ارزش افزوده سهامدار.82

3-9-3-محاسبه ارزش افزوده بازار83

-فصل چهارم -آزمون و ارزیابی فرضیات

4-1-مقدمه. 85

4-2- آمار توصیفی متغیرهای تحقیق. 85

4-3-برآورد آزمون های اعتبار و صحت مدل 87

4-3-1-آزمون حقیقی بودن رگرسیون 88

4-3-1-1-آزمون پایایی جمله پسماند. 88

4-3-1-2-آزمون دوربین واتسون رگرسیون همجمعی (CRDW) 89

4-3-2-آزمون نرمالیتی توزیع خطاها (پسماندها) 90

4-3-3-آزمون وایت جهت تشخیص ناهمسانی واریانس 91

4-3-4-برآورد آزمون LM جهت تشخیص همبستگی پیاپی پسماند. 92

4-3-5- برآورد آزمون رمزی Test Ramsey Reset 93

4-4-برآورد مدل رگرسیون چند متغیره 94

4-5- بررسی فرضیات پژوهش 96

5-فصل پنجم-نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1-مقدمه. 98

5-2-خلاصه ای از پایان نامه. 98

5-2-1-مقایسه نتیجه تحقیق حاضر با تحقیقات پیشین 99

5-3-پیشنهادات کاربردی 102

5-4-پیشنهادات علمی 103

فهرست منابع 104

پیوست. 110

خروجی های نرم افزار spss: 110

خروجی های نرم افزار Eviews: 112

– مقدمه

همان گونه که می دانیم نخستین گام در تحقیق عبارت است از آگاهی بر زمینه های مشکل آفرین در سازمان و شناسایی روشن و مشخص مشکلی که به بررسی و اصلاح نیاز دارد. هنگامی که مشکل یا مشکلات مهم مشخص شد می توان گام های بعدی را برای گردآوری اطلاعات، تحلیل داده ها و نمایش عواملی که با مشکل ما پیوند دارند پیمود.آن گاه با اقدامات اصلاحی مشکل حل خواهد شد. (صائبی و شیرازی،1390)

بنابراین این فصل شامل بیان مسئله، ضرورت انجام تحقیق، اهداف و فرضیه ، تعریف متغیر ها و پیش فرض های پژوهش، جامعه و نمونه آماری، روش تحقیق و نحوه جمع آوری داده ها و تعریف اصطلاحات است.این تحقیق قصد دارد با نگرش مبتنی بر ارزش شاخص هایی را با دید کاربردی در بازار سرمایه توضیح دهد و به همین جهت در این فصل چرایی استفاده از شاخص های ارزش محور را بررسی می کنیم و فرضیه های تحقیق به گونه ای طراحی شده اند که تایید و یا عدم تایید آن ها راهگشای کاربردی و یا غیر کاربردی بودن آنها خواهد بود.

2-1- بیان مساله

مسئله کمیابی دارای نزدیکترین معنی به کلمه “محدود” یا “اقتصاد” است که در مقابل کلمه “نامحدود” و یا “آزاد” به کار می رود. کمیابی مسئله محوری و اساسی هر جامعه ای است. (سبحانی،1381)

سازمان ها و شرکت ها در راستای انجام وظایف خود از این منابع محدود بهره می برند و هدف اصلی آنها ایجاد سود آوری برای مالکان آن است و مقصود از سودآوری همان ایجاد ثروت است.اما گاهی سودآوری و ایجاد ثروت با هم همسو نیستند و ایجاد سودآوری ممکن است سبب از بین رفتن ارزش شرکت در بلند مدت شود.از این رو ذی نفعان سازمان به خصوص سهام داران به ابزارهایی نیاز دارند تا عملکرد مدیریت شرکت را ارزیابی نمایند. از سویی دیگر هدف صورت های مالی عبارت از ارائه اطلاعاتی تلخیص شده درباره وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری است که برای طیف گسترده از استفاده کنندگان صورت های مالی در اتخاذ تصمیمات اقتصادی مفید واقع گردد. صورت های مالی همچنین نتایج وظیفه مباشرت مدیریت یا حسابدهی آنها را در قبال منابعی که در اختیارشان قرار گرفته منعکس می کند. (نوروش و مهرانی، 1385)

در اصل این صورت های مالی هستند که اطلاعات و ابزارهای مورد نیاز تجزیه و تحلیل را در اختیار قرار می دهد. برای ارزیابی عملکرد شرکت ها رویکردهای متفاوتی وجوددارد منجمله رویکرد حسابداری که در آن همه معیارها به نوعی با سود حسابداری در ارتباطند. رویکرد مدیریت مالی به مقایسه بازده سرمایه گذاری ها و نرخ بازده مورد انتظار سهام داران می پردازد. رویکرد تلفیقی با ترکیب داده های حسابداری با اطلاعات بازار سعی در ارزیابی عملکرد شرکت دارد و اما رویکرد اقتصادی با تعدیل اطلاعات حسابداری و تبدیل آنها به اطلاعات اقتصادی به ارزیابی می پردازد.

اتخاذ هر یک از این رویکردها ممکن است منجر به نتایج متفاوتی در تصمیم گیری سهام داران شود. این تحقیق بر مبنای تحقیقات پیشین که غالبا مدعی بودند معیارهای اقتصادی قدرت توضیح بیشتری نسبت به سایر معیارها دارند قصد دارد به ارزیابی رابطه دو معیار EVA و SVA با معیار MVA بپردازد که هر سه، معیارهایی اقتصادی هستند.اثبات وجود ارتباط میان این معیارها بدین معنی است: شرکتی که تصمیمات ارزش آفرین اخذ کرده، ارزش بازار بیشتری را بدست آورده است و از منابع محدود خود به صورت کاراتری استفاده نموده است.

3-1-اهمیت و ضرورت تحقیق

اغلب بررسی های پیشین به بررسی و مقایسه معیارهای حسابداری با معیارهای اقتصادی پرداخته اند حال آن که تحقیق حاضر به مقایسه معیارهای اقتصادی می پردازد. همچنین انجام تحقیقی که شامل تمام شرکت های حاضر در بورس اوراق بهادار تهران باشد ملموس بود چرا که تحقیقات انجام شده گذشته معمولا به بررسی چند صنعت خاص پرداخته اند. انجام این تحقیق و تایید یا عدم تایید فرضیه ها روشنگر این موضوع خواهد بود که تا چه میزان ارزش بازار شرکت ها تحت تاثیر تصمیمات مدیریت شرکت است. همچنین تحقیقات حوزه علوم انسانی و مدیریت به گونه ای است که بررسی یک موضوع در بازه های زمانی گوناگون و استفاده از ابزارهای مختلف بررسی تحقیق باعث تقویت و یا تضعیف فرضیه های مورد نظر می گردد و لزوما به معنی رد مطلق و یا تایید مطلق موضوع تحقیق نیست. بنابراین این تحقیق سعی دارد با نگرشی کاربردی ابزارهایی را به منظور استفاده بازار اوراق بهادار و علاقه مندان به این حوزه فراهم آورد تا به وسیله آن شرکت های ارزشمند را جهت سرمایه گذاری انتخاب نمایند و نیز مبنایی مبتنی بر ارزش را جهت ارزیابی عملکرد مدیران شرکت ها توسعه دهد. بر مبنای یافته های تحقیق معلوم خواهد شد که از میان ارزش افزوده اقتصادی و ارزش افزوده سهامدار کدامیک معرف بهتری برای ارزش افزوده بازار هستند. نتیجه مورد انتظار با توجه به نتایج تحقیقات پیشین در مورد ارتباط ارزش افزوده اقتصادی و ارزش افزوده بازار ارتباطی مثبت و همسو است. در رابطه با ارتباط میان ارزش افزوده سهامدار و ارزش افزوده بازار به جهت ارزش محور بودن هر دو، توقع محقق وجود ارتباطی مثبت است.

4-1-اهداف تحقیق

بررسی وجود ارتباط معنادار بین MVA و EVA در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران .
بررسی وجود ارتباط معنادار بین MVA و SVAدر شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران .
5-1-سوالات تحقیق

آیا میان ارزش افزوده اقتصادی و ارزش افزوده بازار در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه معناداری وجود دارد؟
آیا میان ارزش افزوده سهامدار و ارزش افزوده بازار در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه معناداری وجود دارد؟
6-1– فرضیه های تحقیق

بین ارزش افزوده اقتصادی و ارزش افزوده بازار در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه مثبت وجود دارد.بین ارزش افزوده سهامدار و ارزش افزوده بازار در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه مثبت وجود دارد.
7-1- روش تحقیق

روش انجام این تحقیق از نوع رگرسیون دو متغیره و پس رویدادی و از لحاظ ماهیت و اهداف توصیفی است. اطلاعات مورد نیاز تحقیق از طریق مطالعات کتابخانه ای و نرم افزار رهاورد نوین، سایت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و سایت کدال به دست آمده است و فرضیه ها با بهره گرفتن از نرم افزار Excel، SPSS و Eviews بررسی شده اند.

8-1- جامعه و نمونه آماری

جامعه آماری این تحقیق شامل تمام شرکت های پذیرفته شده و فعال در بورس اوراق بهادار تهران بین سال های 1386 الی 1390 هستند، نمونه گیری انجام نشده و تمام شماری صورت گرفته است.

9-1- تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق

9-1-1-ارزش افزوده اقتصادی

معیار EVA به عنوان یکی از بهترین معیارهای ارزیابی عملکرد مبتنی بر ارزش، نشان دهنده میزان موفقیت مدیر در اجرای راهکار خلق ارزش معرفی گردیده است.

EVA از طریق مقایسه سود عملیاتی بعد از مالیات (NOPAT) و کل هزینه های سرمایه (WACC) و به کمک رابطه زیر محاسبه می گردد:

EVA = NOPATt – WACC ( Capitalt-1)

که در آن :

NOPATt = سود خالص عملیاتی پس از کسر مالیات در انتهای دورهt

WACC = میانگین موزون نرخ هزینه سرمایه

Capitalt-1 = مجموع سرمایه به ارزش دفتری در ابتدای دوره t (انتهای دوره t-1) (صمدی لرگانی ، کاویانی و منتظری،1391)

9-1-2-ارزش افزوده بازار

MVA از مفیدترین معیارهای ارزیابی عملکرد و همچنین پیش بینی ارزش سهام شرکت ها می باشد. ارزش افزوده بازار، حاصل ارزش فعلی طرح های گذشته و فرصت های سودآور آتی شرکت می باشد که نشان می دهد چگونه شرکت به طور موفقیت آمیزی سرمایه اش را به کار گرفته و فرصت های سود آور آینده را پیش بینی و برای دستیابی به آنها برنامه ریزی کرده است. از نظر تئوری ارزش افزوده بازار یک شرکت برابر است با ارزش فعلی همه ارزش افزوده های اقتصادی شرکت یا سود باقی مانده ای که انتظار می رود در آینده ایجاد شود. (صمدی لرگانی ، کاویانی و منتظری،1391)

9-1-3-ارزش افزوده سهامدار

آلفرد راپاپورت رویکرد ارزش افزوده سهامدار را به عنوان یکی از سنجه های ارزش سهامدار معرفی کرده است. SVA از معیارهای ارزیابی عملکرد مدیریت مبتنی بر ارزش (VBM) به حساب می آید. این معیار ارزش سهامدار را در مقایسه با میانگین موزون هزینه سرمایه سرمایه گذاری شده نشان می دهد به طوری که عملکرد بنگاه را از طریق تحلیل تاثیر تصمیمات مدیریت بر خالص ارزش فعلی جریانات نقدی برای سهام داران مورد سنجش قرار می دهد. این معیار همچنین قدرت بنگاه را در کسب درآمد بیشتر از هزینه ها اندازه گیری و منعکس می نماید. (صمدی لرگانی ، کاویانی و منتظری،1391)

ارزش افزوده سهامدار=

افزایش ارزش بازار حقوق صاحبان سهام

+ سود سهام پرداخت شده در طول سال

-هزینه افزایش سرمایه

+ دیگر پرداخت ها به سهام داران (تخفیف بر ارزش اسمی، خرید مجدد سهام)

-تبدیل اوراق قرضه تضمین نشده قابل تبدیل (رهنمای رودپشتی،1390)

10-1– تعریف مفاهیم و اصطلاحات تحقیق

10-1-1 –ارزش Value

به طور کلی، ارزش عبارت است از بار معنایی خاص که انسان به برخی اعمال، حالت ها و پدیده ها نسبت می دهد. ارزش از جمله متغیرهایی است که بار معنایی گسترده ای دارد. گستردگی بار معنایی ارزش با گستردگی رشته ها و تخصص ها ارتباط دارد. نظیر ارزش اجتماعی، ارزش مالی و ارزش اقتصادی. (رهنمای رودپشتی، 1386)

10-1-2– مدیریت مبتنی بر ارزش Value Based Management

مدیریت مبتنی بر ارزش (VBM)، رویکردی است که بر پایه آن می توان مفهوم و نقش ارزش در کسب و کار را تبیین نمود. (رهنمای رودپشتی، 1386)

تفکر پشتیبان VBM ساده است. ارزش یک شرکت به وسیله تنزیل جریانات نقد آتی اش تعیین می گردد. ارزش تنها زمانی ایجاد می شود که شرکت ها سرمایه شان را جایی سرمایه گذاری کنند که بازگشت آن فراتر از هزینه سرمایه شان باشد. VBM این مفاهیم را با تمرکز بر این که شرکت ها چگونه از سرمایه شان برای اخذ هر دوی تصمیمات کلان راهبردی و تصمیمات روزانه ی عملیاتی استفاده می کنند، گسترش می دهد. در صورت اجرای صحیح، این یک رویکرد به مدیریت است که آرمان های کلی شرکت، روش های تحلیلی و فرایندهای مدیریت را با تمرکز بر مدیریت تصمیم های مبتنی بر ارزش هم راستا می کند.[1]

10-1-3- ارزش افزودهValue Added

به مفهوم ما به ازای ارزشی که بر اثر برخی اعمال و پدیده ها ایجاد می شود که در چهارچوب ارزش های اقتصادی، تبیین و طبقه بندی می گردد. این ارزش نشان دهنده تفاوت ارزش معاملاتی (ارزش فروش) و ارزش کالا و خدمات خریداری شده (واسطه ای) است. (رهنمای رودپشتی،1386)

10-1-4- ارزش اقتصادیEconomic Value

ارزش اقتصادی، ارزش هایی هستند که زمانی با کار و وسایل مختلف بوجود می آیند. این ارزش ها، امکان استفاده از کالایی را از طریق سلطه بر طبیعت فراهم می کند. (رهنمای رودپشتی، 1386)

10-1-5- ارزش افزوده اقتصادی Economic Value Added

ارزش افزوده اقتصادی شاخص مدیریت مبتنی بر ارزش (VBM) است که به کنترل کل ارزش ایجاد شده در یک تجارت می پردازد. ارزش افزوده اقتصادی استراتژی راهبردی نیست. بلکه راهی است که ما با آن نتایج را اندازه گیری می کنیم تا به سنجش عملکرد بپردازیم. (رهنمای رودپشتی، 1386)

عبارت از مازاد سود خالص عملیاتی پس از کسر مالیات بر هزینه سرمایه منابع مالی واحد تجاری می باشد. به عبارت دیگر حاصل ضرب شکاف نرخ بازده سرمایه گذاری و نرخ میانگین موزون هزینه سرمایه بر سرمایه به کار گرفته شده اول هر دوره می باشد. (ایزدی نیا، 1382)