دوره یا سن شروع اختلال اضطراب اجتماعی

اختلال اضطراب معمولاً در دوران نوجوانی شروع می­شود. شروع اختلال اضطرابی به طور معمول در اواخر کودکی یا اواسط نوجوانی می­باشد (اسکینر و همکاران،۱۹۹۲). راپی و همکاران،۲۰۰۴) صورت پذیرفت سن شروع اکثر افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی را ۱۸ سالگی و به طور متوسط بین ۱۰-۱۳ سالگی گزارش کرده­اند.

طبق نظر انجمن روان­پزشکی آمریکا (۲۰۰۰) شروع فوبی اجتماعی بعد از سن شروع خیلی کم است شروع ممکن است بطور ناگهانی و به دنبال یک تجربه تنش­زا یا تحقیر کننده بروز یا بتدریج یا پیوسته و مداوم باشد. ولی اغلب سیری پیوسته و مداوم دارند و ممکن است در بزرگسالی کاهش یابد.

تعدادی از پژوهش­ها نشان داده است که زنان بیشتر از مردان دارای ملاک­های فوبی اجتماعی هستند(راپی و اسپنس،۲۰۰۴). زنان با شیوع ۵/۳۰ و مردان با شیوع ۲/۱۹ درصد بیشتر دچار اختلال می‌شوند و برای با افزایش طبقه اجتماعی و اقتصادی از شیوع این اختلال کاسته می­شود و بررسی نشان می‌دهد که اضطراب اجتماعی در طبقات کم درآمد و بزرگسالی بیشتر است (گودرزی،۱۳۸۸). میزان شیوع این اختلال در ایران در زنان ۳/۱ درصد و در مردان ۴ درصد است (محمدی و همکاران،۲۰۰۶).

نشانگان روانشناختی اختلال اضطراب اجتماعی

معمولا” سه سیستم پاسخدهی مجزا شناختی- کلامی، سیستم رفتاری- بیانی و سیستم فیزیولوژیکی _ بیانی، برای تحلیل رفتار هیجانی استفاده می شود (خیر، استوار، ۱۳۸۵). تمایز بین جنبه­ های شناختی، رفتاری و فیزیولوژیکی اضطراب اجتماعی ممکن است برای درک این اختلال حائز اهمیت فراوانی باشد. نشانگان ویژه این اختلال ممکن است در موقعیت ترس­آور، قبل از موقعیت و پس از ترک موقعیت آشکار شوند (کلارک، ولز،۱۹۷۷). در ذیل به شرح نشانگان اختلال اضطراب اجتماعی پرداخته می­شود:

۱- نشانگان شناختی

بطورکلی همه مدل های شناختی اضطراب اجتماعی (بک، امری، گرینبرگ، ۱۹۸۵، کلارک و ولز، ۱۹۹۵، راپی و هیمبرگ، ۱۹۹۷) تأکید می کنند که افراد مضطرب اجتماعی نگران این موضوع هستند که چگونه آنها بوسیله دیگران ادراک و ارزیابی می شوند. در دیدگاه شناختی، اضطراب اجتماعی ممکن است از طریق افکار منفی، تعیین استانداردهای افراطی برای عملکرد شخصی و یا باورهای غیرواقعی درباره استانداردهایی که افراد برای ارزیابی دیگران استفاده می کنند پدید آید (به نقل از استوار، ۱۳۸۶).

۲- نشانگان رفتاری

مطابق با اصول شرطی سازی عاملی ( اسکینر، ۱۹۷۲) اضطراب اجتماعی از طریق رفتارهای اجتنابی و ایمنی تداوم می یابد. اجتناب ممکن است به شیوه ­های مختلفی بروز نماید.

برای مثال زمانی که یک دانش آموز سرآمد از ورود به دانشگاه به دلیل ترس از صحبت کردن در کلاس و یا ارائه کنفرانس های کلاسی اجتناب نماید.

همچنین کلارک و ولز (۱۹۹۵) معتقدند که اضطراب اجتماعی از طریق رفتارهای ایمنی تداوم می یابد. اجتناب از تماس های چشمی موقع صحبت کردن در کلاس، تلاش برای مورد توجه قرار نگرفتن و تلاش برای خوب به نظر رسیدن مثال هایی از رفتارهای ایمنی و اجتنابی هستند. این رفتارها به عنوان راهبرد هایی برای کاهش خطر اجتماعی بکار می روند، اما در واقع آنها به تائید شدن باورهای منفی کمک می­ کنند ( به نقل از استوار و خیر، ۱۳۸۶).

۳- نشانگان فیزیولوژیکی

راپی(۱۹۹۵) بیان کرده است که نشانگان فیزیولوژیکی اضطراب اجتماعی که افراد مضطرب اجتماعی در موقعیت های تهدید کننده تجربه می کنند، دقیقا” همانند علایمی است که در دیگر اختلالات اضطرابی مشاهده می شود. برای مثال ، سرخ شدن، لرزش، تپش قلب، و غیره است ( به نقل از استوار و خیر، ۱۳۸۶).

[۱] – Chavira