تجارب گذشته :آموخته ها و تجارب گذشته‹‹ ساخت شناختی ›› وی را تشکیل می‌دهد . یک فرد زمانی می‌تواند مفاهیم و مسائل جدید را درک کند که مفهوم و مسئله جدید با ساخت شناختی او مرتبط باشد بنابرین،معلم همواره باید فعالیت‌های آموزشی را بر اساس تجارب گذشته شاگرد و متناسب با ساخت شناختی آن ها طراحی و اجرا کند .
تجارب گذشته :آموخته ها و تجارب گذشته‹‹ ساخت شناختی ›› وی را تشکیل می‌دهد . یک فرد زمانی می‌تواند مفاهیم و مسائل جدید را درک کند که مفهوم و مسئله جدید با ساخت شناختی او مرتبط باشد بنابرین،معلم همواره باید فعالیت‌های آموزشی را بر اساس تجارب گذشته شاگرد و متناسب با ساخت شناختی آن ها طراحی و اجرا کند .
برنامه درسی:برنامه درسی را می توان به سه گروه ،برنامه درسی مورد انتظار (آنچه که در فهرست دروس و یاهدفهای یادگیری مندرج است)، برنامه درسی اجرا شده (آنچه که معلمین عملاً تدریس می‌کنند در زبان پژوهش به آن اغلب فرصت یادگیری می‌گویند)وبرنامه درسی فراگرفته(آنچه کودکان واقعا” یاد می گیرند)تقسیم می شود. شواهد زیادی وجود دارد مبنی بر اینکه تقاضای برنامه درسی در پیشرفت تحصیلی مؤثر است. به طور خلاصه می توان اظهار داشت که اگر دانش آموزان فرصت یادگیری چیزی را داشته باشند، معمولاً آن را فرا می گیرند و اگر این فرصت برای آن ها فراهم نباشد، از یادگیری آن محروم خواهند شد. به عبارت دیگر ، هر چه میزان تقاضا در برنامه درسی مورد انتظار با ثابت فرض کردن بقیه عوامل بیشتر باشد، کودکان بیشتر یاد خواهند گرفت.برنامه های درسی باید با دقت جرح و تعدیل شوند و باید توجه کرد که مدارس حداقل آنچه را که فارغ التحصیلان برای شروع به کار نیاز دارند به کودکان بیاموزند دانش آموزان باید همچنین پایه لازم را برای اینکه بتوانند به یادگیری پس از فراغت از تحصیل ادامه دهند و محتوایی را که بعداً به آن ها آموخته می شود، سریعاً بیاموزند،در مدرسه کسب کرده باشند.برنامه های درسی اغلب مورد انتقاد قرار می گیرند و سبب عدم پیشرفت تحصیلی تلقی می شود. معمولاً در این امر عوامل عدیده ای دخالت دارند و دانش کم معلم نیز به وضوح یکی از مشکلاتی است که در بعضی از کشورها دلیل شکست برنامه های درسی می‌باشد.بالاخره امتحانات ملی باید آنچه را که در برنامه های درسی مورد توجه است منعکس کنند زیرا معلمین بر اساس محتوای سئوالات امتحانی تدریس می‌کنند. در تمامی این فعالیت ها مرکز برنامه ریزی درسی باید نقش قاطعی ایفا نماید.
کتاب های درسی و مواد آموزشی:هر جا که کمبود کتاب و مواد آموزشی وجود دارد پیشرفت تحصیلی پایین تر است. تأمین یک کتاب به ازای هر دانش آموز (و تضمین اینکه کتاب ها به مدرسه برسند و مورد استفاده معلمین و دانش آموزان قرار گیرند)، میزان پیشرفت تحصیلی و نرخ ماندگاری را افزایش می‌دهد.
معلم، روش تدریس و تربیت معلم:بدون شک نیروی انسانی و به ویژه معلم ، از مهمترین عوامل تشکیل دهنده محیط های آموزشی است. معلم در کلاس درس باید خود را به عنوان راهنما و ایجاد کننده شرایط مطلوب یادگیری بداند و به جای انتقال اطلاعات ، روش کسب تجربه را به دانش آموزان بیاموزد. از سوی دیگر نقش معلم در این فرایند ،آموزش مفاهیم اولیه علوم مختلف به دانش آموزان است . سپس وی را به استفاده از ابزارهای پیشرفته آموزشی ترغیب و راهنمایی کند . حال آنکه در سیستم های سنتی ، معلم به عنوان منبع دانش و علم شناخته می شود و دانش آموزان برای کسب اطلاعات باید در محضر معلم بنشینند و معلم با مرور اطلاعات ، دانسته خود را به دانش آموزان منتقل کند ( شعبانی ، ۱۳۸۶ ).
سازمان و تسهیلات مدرسه:از جمله عوامل آموزشگاهی که در میزان موفقیت و پیشرفت تحصیلی مؤثر می‌باشند به قرار زیر می‌باشد:
منبع دانش و علم شناخته می شود و دانش آموزان برای کسب اطلاعات باید در محضر معلم بنشینند و معلم با مرور اطلاعات ، دانسته خود را به دانش آموزان منتقل کند ( شعبانی ، ۱۳۸۶ ).
سازمان و تسهیلات مدرسه:از جمله عوامل آموزشگاهی که در میزان موفقیت و پیشرفت تحصیلی مؤثر می‌باشند به قرار زیر می‌باشد:
۱- روابط معلم و دانش آموز ۲- مهارت معلمان ۳- شرایط آموزشی و امکانات مطلوب تحصیلی ۴- نمره وارزشیابی ۵- تکلیف شب ۶- تعداد دانش آموزان کلاس ۷- نامتناسب بودن هدف ها و محتوای برنامه ها ۸- نامتناسب بودن روش ها و امکانات آموزشی با محتوای برنامه ها ۹- نا متناسب بودن مقررات وفضای مدرسه با نیازها و شرایط اجتماعی روانی دانش آموزان ۱۰- مدت زمان یادگیری در مدرسه ومنزل ۱۱- کتاب های درسی و مواد آموزش ۱۲- ناهماهنگی برنامه ها و روش های آموزشی ۱۳- آماده کردن درس و نمره دادن ۱۴ –تقویم وساعات آموزشی ۱۵- فضای کلاس و تسهیلات مدرسه ۱۶- انتظارات مدرسه از دانش آموزان ۱۷- تعویض مکرر معلمان ۱۸- دوری مدرسه ( میزان فاصله خانه تا مدرسه ) ( بیابانگرد ۱۳۸۶،).
رسانه و وسایل آموزشی:رسانه آموزشی در لغت به معنی واسطه یا ماده وسط یا رابط دو چیز ، حد فاصل و سرانجام وسیله نقل و انتقال آمده است و بر پیشرفت تحصیلی مؤثر است ( فردانش ، ۱۳۸۰).
پیشرفت تحصیلی به ویژه درمیان دانش آموزان مدارس متوسطه علاوه بر متغیرهای مربوط به مدرسه ،توسط عوامل روانی اجتماعی نیز تعیین می شود(راپورت[۱۰۵] و همکاران، ۲۰۰۱ ;احمد[۱۰۶]و همکاران، ۲۰۱۰ ;رابرتس[۱۰۷] و همکاران، ۲۰۱۰).
خودپنداره تحصیلی:خودپنداره تحصیلی بیانگر درک دانش آموزان از مهارت ها (واطمینان)ازخودشان درفضای تحصیلی که با عملکرد تحصیلی رابطه مثبت دارد.دانش آموزان با سطوح بالایی از اطمینان درتوانایی های تحصیلی شان ممکن است بیشتر برای مطالعه کردن انگیزه داشته باشند(وتلاش بیشتری برای این کار انجام دهند)(گرین[۱۰۸] و همکاران، ۲۰۰۶ ;اوسبورن وجونز[۱۰۹]، ۲۰۱۱ ;استرینگر وهت،[۱۱۰] ۲۰۰۸).
