همچنین روش، هرگونه ابزار مناسب برای رسیدن به مقصود می باشد و به مجموعه راه ها و ابزار و فنونی که انسان را به کشف مجهولات و رسیدن به معلومات هدایت می کند، اطلاق می شود (ساروخانی،۱۳۷۵: ۲۴).

در فصول قبل به بررسی نظریه ها و پیشینه تحقیق پرداخته شد، برای آنکه محقق بتواند فرضیات را در جامعه آزمایش کند نیازمند روشی خاص است. بنابراین در این فصل ابتدا روش تحقیق را بیان می کنیم و در ادامه، جمعیت آماری، روش نمونه گیری و حجم نمونه، شیوه گردآوری داده ها، تکنیک های تجزیه و تحلیل داده ها، تعریف نظری و عملیاتی مفاهیم و اعتبار و پایایی مورد اشاره قرار خواهد گرفت.

۳-۲٫ روش پژوهش

روش های تحقیق متعدد و متفاوتند، در تحقیق حاضر با توجه به اینکه هدف ما سنجش آسیب های نقش زنان در جامعه و پیامدهای آن برای خانواده های یزدی می باشد از روش پیمایش برای گردآوری اطلاعات از جامعه مورد نظر استفاده شده است. کرینجر در مورد این روش می نویسد: تحقیق پیمایشی، جمعیت های کوچک و بزرگ را با انتخاب و مطالعه نمونه های منتخب از آن جامعه ها برای کشف میزان نسبی شیوع، توزیع و روابط متقابل متغیرهای روان شناختی و جامعه شناختی مورد بررسی قرار می دهد (کرینجر،۱۳۷۶: ۶۵). روش پیمایش شامل دستیابی به اطلاعات از طریق مصاحبه یا پرسشنامه در بین گروهی از افراد است که با مشارکت افراد در پر کردن پرسشنامه و یا پاسخگویی به سوالات شفاهی و یا ترکیب این دو به دست می آیند. متداول ترین هدف برای پیمایش، توصیف داده ها است (دان،۱۹۹۰: ۱۲۰-۱۱۹). این پژوهش، به لحاظ ماهیت، کاربردی؛ به لحاظ معیار زمان، مقطعی و به لحاظ وسعت، پهناگر است. برای تدوین چارچوب نظری و همچنین تحقیقات پیشین از روش کتابخانه ای (اسنادی) بهره گرفته شده است.

۳-۳٫ جامعه آماری

جامعه آماری به معنای مجموعه کاملی از عناصر و خصوصیات آنهاست که از روی نمونه در مورد آنها نتیجه گیری می شود و به چنین مجموعه ای جمعیت آماری هم می گویند (سرابی،۱۳۷۲: ۵). جامعه آماری تحقیق حاضر، کلیه  زنان متاهل ساکن در شهر یزد در سال ۹۳ می باشد که تعداد کل آنان بر اساس برآوردهای جمعیتی برابر با ۱۵۵۹۸۱ نفر می باشد و محدوده آماری بررسی حاضر، حوزه شهری می باشد.

۳-۴٫ حجم نمونه و شیوه نمونه گیری

برای انتخاب افراد نمونه باید فهرست کامل افراد جامعه در دسترس باشد که این فهرست چارچوب نمونه گیری نامیده می شود (رفیع پور،۱۳۷۵: ۱۱۱). استفاده از روش نمونه گیری صحیح، باعث می شود تا نمونه مورد نظر معرف، یعنی منعکس کننده صفات جامعه آماری باشد (ساروخانی،۱۳۸۸: ۱۵۷). در این پژوهش از شیوه نمونه گیری خوشه ای استفاده شده است. بدین صورت که ابتدا سه منطقه شهرداری یزد به عنوان سه خوشه اصلی در نظر گرفته شد و در مرحله بعد خیابان ها و میادین اصلی هر منطقه از شهرداری در حکم بلوک برای خوشه ها در نظر گرفته شد و در مرحله آخر به روش تصادفی، پاسخگویان مورد مطالعه قرار گرفتند. و همچنین برای نمونه گیری از زنان متاهل شاغل نیز از روش نمونه گیری تصادفی استفاده شد.

جدول۳-۱٫ مناطق شهرداری یزد به تفکیک میادین و خیابان ها

اطلاعات محدوده مناطق شهری، مأخوذ از معاونت برنامه ریزی و دفتر آمار اطلاعات استانداری یزد در بهمن ماه ۱۳۸۹ می باشد.

در یک پژوهش اگر نمونه خیلی بزرگ باشد، موجب صرف وقت زیاد و تلف شدن امکانات می شود و از سویی، اگر نمونه خیلی کوچک باشد، دقت نتایج کم میشود. بنابراین برآورد حجم نمونه یکی از قسمت های اساسی هر تحقیق پیمایشی است. در برآورد حجم نمونه مراحل زیر طی می شود:

• تعریف دقیق جامعه آماری
• مشخص کردن گروه ها، که در این پژوهش تمام زنان متاهل ساکن شهر یزد را شامل می شود
• محاسبه فراوانی نسبی هر گروه و محاسبه نمونه مربوطه
• محاسبه تعداد افراد گروه نمونه (دیانی،۱۳۸۲: ۹۴).

برای برآورد حجم نمونه ابتدا یک مطالعه مقدماتی روی ۳۰ نفر از زنان متاهل شهر یزد انجام گردید تا واریانس صفت مورد مطالعه مشخص گردد و سپس با بهره گرفتن از فرمول کوکران با سطح اطمینان ۹۵ درصد و دقت احتمالی (فاصله اطمینان) ۵ درصد،

=  ۳۸۴

حجم نمونه ۳۸۴ نفر محاسبه شد که نمونه زنان خانه دار را تشکیل می دهد و از آنجایی که در این پژوهش سعی کردیم یک کار تطبیقی بین زنان شاغل و غیر شاغل باشد و بدلیل نسبت کم و نداشتن آمار دقیق از زنان شاغل نمونه ۱۰۰ نفری از زنان شاغل مورد بررسی قرار گرفته شد.

۳-۵٫ ابزارگردآوری داده ها

ابزار مورد استفاده در این پژوهش، پرسشنامه بوده است که برای متغیر وابسته تحقیق از پرسشنامه عملکرد خانواده مک مستر(FAD) استفاده شد که در سال ۱۹۸۳ بر روی یک نمونه ۵۰۳ نفری اجرا شد و در کل شامل ۶۰ گویه است که دامنه ضریب آلفای خرده مقیاس های آن بین۷۲/۰ تا ۹۲/۰ بدست آمده است؛ برای سنجش باورهای مذهبی پرسشنامه کلارک و استارک استفاده شد که در ۱۹۶۵ در کشورهای مختلف و ادیان مختلف اجرا گردید و دارای ۲۶ گویه در پنج بعد است و پایایی آن با ضریب آلفای ۷۹/۰ بدست آمد؛ و همچنین از پرسشنامه سلامت عمومی گلدبرگ و هلیرت برای متغیر فشار روحی-روانی استفاده شد؛ این پرسشنامه در سال ۱۹۷۲ تنظیم شد که دارای ۶۰ سوال و روایی و پایایی آن ۹۵/۰ گزارش شده است. و همچنین برای سنجش متغیر تعارضات نقشی از پرسشنامه کارلسون و همکاران (۲۰۰۰)  با تعداد ۱۸ سوال بهره می گیریم که توسط هاتفی راد در سال ۱۳۹۳ با ضریب آلفای کرونباخ ۹۱/۰ دارای پایایی بود نیز مورد استفاده قرار گرفته است و برای سایر متغیرها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. پرسشنامه پس از احراز اعتبار و پایایی آن در مراحل مقدماتی تحقیق، برای جمع آوری داده های مورد نیاز در مرحله نهایی مورد استفاده قرار گرفت.

قسمت اول، شامل متغیرهای زمینه ای است:

بخش اول: پرسش هایی مربوط به مشخصات پاسخگویان و پرسش های زمینه ای که شامل (سن، جنسیت، وضعیت تاهل، میزان تحصیلات، درآمد خانواده و شغل) می باشد، آمده است. همچنین در این قسمت از پرسشنامه، زمان ایفای نقش زنان و مدت زمان حضور زنان در بیرون از خانه سنجیده شده است.