فهرست به آن اشاره دارد، زیرا متغیرهای ممکن زیادی، بسته به این که آیا بچهها توسط زن یا شوهر به زندگی زناشویی وارد میشوند یا هر دو همسر، و نیز نوع سرپرستی این فرزندان، وجود دارد .به علاوه ممکن است فرزندانی که حاصل زندگی زناشویی «باز سازی شده » هستند نیز به خانواده مذکوراضافه شوند. و)خانوادههای اشتراکی،که ممکن است از گروهی خانواده بچهدار و تعدادی بزرگسال مجرد تشکیل شود. (دهقانی ،۱۳۷۵ ).
ازلحاظ تاریخچه، اکثرخانوادههای تک والدی به علت مرگ یاترک یکی از زوجین به وجودآمده اند. دردهه ۱۹۵۰روندجدیدی آغازشد. درصدخانوادههای تک والدی حاصل ازطلاق نسبت به خانوادههای تک والدی حاصل ازمرگ افزایش چشمگیری پیدا کرد (لوتیان وکان وی ،۱۹۹۰).
انواع خانواده های تک والدی
خانوادههای تک والدی گونه های بسیارمتفاوتی دارند. خواه برنامه ریزی شده یابرنامه ریزی نشده باشند، بالاخره به مرورزمان به وجودمیآیند. سه گونه اصلی ازخانوادههای تک والدی ناشی ازطلاق، مرگ وقصد و نیت به وجودمیآیند. باوجوداین، روندشکلگیری خانوادههای تک والدی درهمه مواردیکسان است ودارای مراحل مشخص ومعینی است(گلادینگ،ترجمه بهاری،۱۳۸۲٫(
خانواده تک والدی حاصل ازطلاق
درخانوادههای تک والدی حاصل ازطلاق، به غیرازبرخی ازتمهیداتی که براساس آنهاپدرومادرمیتوانندحضانت مشترک رابرعهده بگیرند بایدبه دو واحدفرعی توجه داشت .یکی تک والدقیم وتعاملات وی باهمسر سابق و فرزندان و واحد فرعی دیگر شامل، تک والد غیرقیم وروابط وی باهمسرسابق وفرزندان است (کارترومک گلدریک ،۱۹۸۸ ترجمه بهاری،۱۳۸۲).
طرح وبرنامههایی که هردو والد پس ازطلاق بدان طریق درارتباط بابچه قرارمیگیرند، فشارهای عصبی ودرعین حال محاسنی رابه همراه دارد در چنین موفعیتهایی، فشارهای عصبی برای والدقیم شامل بازسازی منابع مالی وتجدیدشبکههای اجتماعی است وفوایداصلی برای یک والدقیم موفق تجدید (احیای )حس اعتمادبه نفس در فرد است .درچنین خانوادهای برای والد غیرقیم، محرکهای تنش زا عبارت از راه های ادامه ارتباط با فرزندان خود به عنوان والد (پدر یا مادر) وبازسازی شبکه های اجتماعی است والد غیرسرپرست وقتی که موفق شد پاداش میگیرد. این پاداشها عبارت انداز: تدبیر و یافتن راه حل برای مشکلات و ایجاد اعتمادبه نفس. (گلادینگ، ترجمه بهاری،۱۳۸۲).
خانوادههای تک والدی حاصل ازمرگ
مراحل شکل گیری خانوادههای تک والدی حاصل ازمرگ به اندازه خانوادههای تک والدی حاصل از طلاق مشخص و معین نیست. با وجود این، روشن است که مرگ به خانواده ضربه شدیدی واردمی کندووظیفه اصلی، بازسازی کردن آن خانواده است (براون ،۱۹۸۸؛مودی ومودی ،۱۹۹۱ ؛نقل از بهاری، ۱۳۸۲).
پیدایش این نوع خانوادههاچنانچه درجدول ۳-۲نشان داده شده است، طی سه مرحله صورت می گیرد.اولین مرحله درفرایند ظهور یک خانواده تک والدی، سوگواری است. این مرحله برای بازماندگان برای خالی کردن احساسات مثبت ومنفی در مورد متوفی بسیار ضروری است .
هارلو[۱] (۱۹۹۱) نشان داد که تقریبا یک سوم بیوه ها از افسردگی در شش ماه بعد از داغدیدهگی رنج می برند .بنابراین این نوع تخلیه هیجانی امکان آغاز مرحله دوم یعنی سازگاری مجدد را فراهم می کند. فراگیری وظایف جدید، کنارگذاردن کارهای گذشته ویا محول کردن وظایف همسر متوفی به دیگراعضای خانواده دراین مرحله انجام میگیرد (مورداک ،۱۹۸۰) .باسپری شدن این مرحله، خانواده به مرحله نهایی یعنی مرحله پیشرفت واحیامیرسد. در این مرحله، اعضای خانواده وبه طورکلی خانواده میتواندموقعیتهای جدیدی برای رشد پیدا کرده واز این موقعیتهااستفاده کنند. این آخرین مرحله، ممکن است منجر به ایجاد و یا عدم ایجاد روابط وهویتهای جدید فردی و جمعی گردد.
جدول ۴-۲خانوادههای تک والدی حاصل ازمرگ
مرحله وظیفه نتیجه
——————————————————————————————————-عزاداری تخلیه هیجانی تجزیه و تحلیل روابط گذشته
سازگاری مجدد فراگیری /رهاکردن وظایف
احیا و پیشرفت (دستاورد) پیشرفت خانوادگی وشخصی کسب مهارتهاوعلائق جدید
