.

۱-۳ مقدمه

اهمیت روش تحقیق در علوم به حدی است که اغلب در هر گروه از علوم از روش تحقیق خاصی استفاده می شود . روش تحقیق هر علومی تحت تأثیر ماهیت آن علم است . البته موتزو شرف در کتاب فلسفه حسابرسی چنین می گوید :هر روش علمی به طور محدود این توانایی را دارد که به سایر علوم منتقل شود ولی با این حال باید توجه داشت که موفقیت آن امری  کاملا نسبی است . همواره این احتمال وجود دارد که یک روش موفق در یک زمینه ، در زمینه های دیگر کاملا نا موفق عمل کند . (موتز ودیگران، ۱۹۶۸، ص،۱۸ ).[۱]

متدولوژی علمی نظامی است از قواعد و روش های بارز که پژوهش بر آن بنا نهاده شده است و ادعاهای علیه آن مورد ارزشیابی قرار می گیرد . این نظام نه بسته است و نه خطا ناپذیر (هومن ۱۳۷۳، ص۱۷)۲٫ دستیابی به یک نتیجه درست و دقیق در یک تحقیق مستلزم انتخاب روشی مناسب برای تحقیق است ، مثلا در علوم تجربی هیچ گاه نمی توان با بهره گرفتن از روش تحقیق پرسشنامه ای به تحقیق و ادعای موجود پرداخت چون در محیطی که بسته و تحت کنترل است تحقیق انجام می شود . و تحقیقی که عوامل آن کاملا آشکاراست نیزبه تعیین از طریق پرسشنامه ندارد .

در این فصل به مطالب مربوط به روش شناسی تحقیق ، جامعه آماری ، روش گردآوری داده ها ، محاسبه داده ها و متدولوژی تحقیق پرداخته شده است ودر انتخاب موضوع و فرضیات تحقیق سعی شده که ضمن لحاظ نمودن اهمیت کاربردی تحقیق ، طرح مساله به گونه ای باشد که به صورت عملی قابل اجرا باشد تا بدین طریق امکان اندازه گیری و آزمون فرضیه ها فراهم آمده و ارزش عملی آن نیز محفوظ بماند . در این تحقیق داده ها ابتدا به وسیله امکانات نرم افزاری از صورت های مالی واقعی استخراج شده ، سپس با نرم افزارهای تحلیل آماری ، تحلیل داده ها صورت گرفته است .

۲-۳روش تحقیق :

روش تحقیق مجموعه ای از قواعد ، ابزارها و راه های معتبر ، قابل اطمینان و نظام یافته برای بررسی واقعیت ها ، کشف مجهولات و دستیابی به راه حل مشکلات است (خاکی ، ۱۳۸۵، ص۲۰۲)۱٫

تحقیق حاضر یک تحقیق از نوع تحقیقات همبستگی است که با بهره گرفتن از داده های مشاهده شده انجام می شود . با توجه به تقسیم بندی تحقیقات علمی از نظر هدف، پژوهش حاضر ، از نوع پژوهش کاربردی است . تحقیق کاربردی درجستجوی دستیابی به یک هدف علمی است وتأکید آن بر تأمین رفاه عموم و مطلوب بودن فعالیت است . یافته های تحقیق کاربردی به میزان زیادی قائم به زمان و مکان هستند . ( دلاور ، ۱۳۸۳، ص۲۵)۲

از جنبه روش ، تحقیق  حاضراز نوع توصیفی است به این معنی که در حال حاضر به  توصیف شرایط جاری و در زمان تحقیق می پردازد .در این تحقیق به منظور جمع آوری اطلاعات از روش کتابخانه ای استفاده شده  و ابزار گردآوری اطلاعات مورد نیاز بانکهای اطلاعاتی و جداول و گزارش های مالی و مصوبات مجامع عمومی شرکتهای مورد مطالعه در سازمان بورس اوراق بهادار تهران است .

۱-Motez et al, 1968, p180.

سوالات یا اهداف پایان نامه :

۱  اهداف تحقیق شامل :

۱-برنامه ریزی بیشتر برای فروش به دلیل  دستیابی به کیفیت سود بالاتر

۲-افزایش بازده داراییها به دلیل  دستیابی به کیفیت سود بالاتر

۳- کاهش نسبت بدهی ها به دلیل دستیابی به کیفیت سود بالاتر

.

۲ارتباط بین به موقع بودن  سود وفروش:

اگر سود به موقع گزارش شود و در فواصل میان دوره ای نیز اعلام گردد،تقارن اطلاعاتی بالارفته و ریسک اطلاعاتی کاهش خواهد یافت . این موضوع موجب فروش بیشتر خواهد شد. در این حالت است که ارائه گزارش سود به موقع، موجب افزایش بازده وتاثیر برفروش می گردد.

۵-۱-۶-۲ارتباط بین محافظه کارانه بودن  سود وفروش :

محافظه کاری در ارائه سود، به دلیل به حساب گرفتن کل هزینه ها و تعلل در شناسایی درآمدها ،موجب اتکا بیشتر به رقم سود خواهد شد که این محافظه کاری به دلیل تحقق درآمدهای احتمالی ، موجب فروش بیشتر خواهد شد .

سود محافظه کارانه، سودی است که می تواند مبنای تصمیم گیری جهت خرید سهام  و پرداخت سود سهام باشد .مدیران بر پایه سود محافظه کارانه ،می توانند عملیات را برای تولید و فروش برنامه ریزی کنند .

۲-۶-۲ارتباط بین کیفیت سود و بازده داراییها :

در صورت ارتباط بین کیفیت سود وبازده داراییها می توان نتیجه گرفت که سود باکیفیت تر موجب بهره گیری بهینه از داراییها خواهد شد .باتوجه به فرمول بازده داراییها، که حاصل تقسیم بین سود خالص وجمع داراییهاست ،می توان گفت کیفیت سود بالاتر، موجب استفاده کارآمد ازداراییهای ثابت وجاری خواهد شد .به عبارت دیگردرصورت مشاهده کیفیت سود بالا میتوان گفت که مدیران ازداراییها نهایت استفاده رانموده اند.

۱-۲-۶-۲ارتباط بین پایداری سود  و بازده داراییها:

در صورت دستیابی به سود با ثبات در طی سالها ،می توان گفت که مدیران از داراییها به بهترین شکل بهره گرفته وتوانسته اند داراییها غیر جاری را به موقع جایگزین نموده و از تغییرات تکنولوژی در راستای ارائه محصولات جدید به بازار استفاده کنند .در بخش داراییهای جاری نیز ،مدیران توانسته اند وجوه نقد غیر قابل مصرف را به شکل بهینه سرمایه گذاری نموده وکسب سود نمایند .

۲-۲-۶-۲ارتباط بین قابلیت پیش بینی سود و بازده داراییها:

درصورت افزایش قابلیت پیش بینی سود ودستیابی به مدلی  از پیش بینی که از سود پایدار به دست آمده ،می توان این پایداری وثبات در سود را که همه ساله تکرار می شود ،موثر برایجاد سود بیشتر با همان میزان دارایی به کار گرفته شده دانست  .

۳-۲-۶-۲ارتباط بین مربوط بودن سود در  تغییرات ارزش  سهام  و بازده داراییها:

در صورت وجود ارتباط بین مربوط بودن سود در  تغییرات ارزش  سهام  و بازده داراییها ،می توان به ارتباط بین بازده سهام وبازده داراییها پی برد .هرچه سود موثر در ایجاد  بازده سهام بالاتر برود ،نشان دهنده بازدهی مطلوب داراییها می باشد .عامل مشترک تعیین کننده در بازده سهام وبازده داراییها، سود است که نقش اساسی را به عهده دارد.

۴-۲-۶-۲ارتباط بین به موقع بودن سود  و بازده داراییها:

در صورت وجود ارتباط بین به موقع بودن سود  و بازده داراییها می توان گفت که هرچه اطلاعات  سود در فواصل زمانی کوتاه تری منتشر شود وبه اصطلاح به موقع تر باشد ،موجب افزایش بازده داراییها می شود .چراکه بار اطلاعاتی مثبت آن ،موجب سرازیر شدن سرمایه به شرکت از سوی سرمایه گذاران شده وبا افزایش انگیزه در آنها به دلیل اطمینان  به کارآمدی مدیران در ایجاد سود، موجب افزایش بازده داراییها می شود .

سوالات یا اهداف پایان نامه :

۱  اهداف تحقیق شامل :

۱-برنامه ریزی بیشتر برای فروش به دلیل  دستیابی به کیفیت سود بالاتر

۲-افزایش بازده داراییها به دلیل  دستیابی به کیفیت سود بالاتر

۳- کاهش نسبت بدهی ها به دلیل دستیابی به کیفیت سود بالاتر

.

۲ارتباط بین پایداری سود وفروش:

اگر بین دومتغیر پایداری سود وفروش ارتباط  وجود داشته باشد ،این بدان معناست که در صورتی که سود هر سال نسبت به سود سال قبل پایدارتر باشد، میزان فروش نیز بیشتر خواهد شد .

بر اساس چارچوب نظری، این رابطه قابل پیش بینی است  که تأثیر فروش بر سود رابطه مستقیمی دارد و با انجام این فرضیه ،مشخص می شود  که این ارتباط، موجب فروش بیشتر خواهد شد .

چون مبنای محاسبه پایداری سود در مدل ارائه شده، سود عملیاتی است ( سودی که قبل از اقلام غیر عادی است )، پس پایداری سود بر جریانهای نقدی مبتنی بر عملیات، استوار بوده و به این علت سود پایدارتر  برای طرح ریزی فروش بیشتر، مبنا قرار می گیرد .

لذا در چرخه عملیات، پایداری سود بهتر، موجب فروش بیشتر و فروش بیشتر باعث پایداری بیشتر سود خواهد شد.در این تحقیق به این مسأله نیز اشاره می گردد که مدیران ،سود عملیاتی و پایدار را جهت برنامه ریزی فروش سال آتی مبنا قرار می دهند و از مدل های پیش بینی مبتنی بر سود پایدار، بهره می برند .

تنگاتنگی سود عملیاتی هر سال با سود سال قبل، نشان از فروش خوبتر دارد چرا که کلیه فروشهای طرح ریزی شده، تحقق یافته و عملی شده و سودی را به دست آورده  که همانند سود سال قبل، قابل دستیابی بوده است .

این نکته همچنین بر افزایش ظرفیت عملیاتی تولید در صورت پایدار بودن سود تأکید ویژه ای دارد و حکایت از وجود بازار، برای محصولات شرکت دارد .

پایداری سود بالاتر، همچنین برای سهامداران، نشان از تقسیم سود نقدی با اطمینان بالاتر را دارد .

عدم محاسبه پایداری سود بر اساس سود خالص، نشان از عدم توجه به اقلام استثنایی و غیر مترقبه دارد و می توان گفت که مدیران، برای برنامه ریزی فروش، به اقلام استثنایی و غیر مترقبه توجه نمی کنند چرا که تصمیم گیری بر اساس سودی که تنها یکبار و یا حتی به طور تصادفی رخ داده ،عقلانی نمی باشد .

سوالات یا اهداف پایان نامه :

۱  اهداف تحقیق شامل :

۱-برنامه ریزی بیشتر برای فروش به دلیل  دستیابی به کیفیت سود بالاتر

۲-افزایش بازده داراییها به دلیل  دستیابی به کیفیت سود بالاتر

۳- کاهش نسبت بدهی ها به دلیل دستیابی به کیفیت سود بالاتر

.

اهمیت ویژگی های کیفی سود

باید توجه داشت که کیفیت سود گزارش شده برای سرمایه گذاران از اهمیت ویژه ای برخوردار است ، درصورتیکه کیفیت اطلاعات گزارش شده، پایین باشد هماهنگی بین شرکت ومدیران بر سر تصمیمات عملیاتی از بین خواهد رفت

در این صورت هزینه های عملیاتی بالاتر رفته و سود کمتری عاید شرکت خواهد شد .

مبلغ سود ازآن جهت مورد توجه مدیران است که یک پیام اطلاعاتی در مورد طرح ریزی عملیاتی به آنها می دهد .

از آنجا که ویژگی های کیفی سود دربرآورد میزان فروش، بازده  دارایی ها و نسبت بدهی ها کمک میکند ، مدیران از ویژگی های کیفی سود دربرآورد عناصر مذکور بهره می گیرند .بنابراین ویژگی های کیفی سود برای مدیران از اهمیت خاصی برخوردار است .

توجه بیش از حد به سود خالص باعث شده که استفاده کنندگان از این نکته غافل باشند که سود ،حاصل فرایند طولانی حسابداری است که در هر مرحله ازآن، امکان اعمال نظر توسط مدیران وجود دارد .

از طرف دیگر استانداردهای حسابداری نیز در برخی موارد راه گریزی را در زمان بندی و اندازه گیری درآمدها و هزینه ها فراهم کرده است .

توجه بیش از حد استفاده کنند گان از گزارشهای مالی به سود خالص ، به مدیر این انگیزه را داده است تا به منظور حفظ رشد پایدار سود، دربکارگیری استانداردهای حسابداری به صورت سلطه جویانه ای عمل کنند .

در این میان توجه به برخی تلاش ها جهت گریز از توجه صرف به رقم سود خالص ، نظر استفاده کنندگان را به اقلام تشکیل دهنده سود معطوف کرده است . بنابراین علاوه بر سود خالص ، اقلام تعهدی سود نیز بایستی مورد توجه قرار بگیرند . بنابراین تعدیل سود خالص جهت انعکاس کیفیت اقلام تعهدی اهمیت پیدا می کند .

اقلام تعهدی بیانگرتفاوت بین سود حسابداری و وجه نقد مربوط به آن است که ازفعالیت های عملیاتی ناشی می شود .

۵-۲-اقلام تشکیل دهنده کیفیت سود

۱-۵-۲پایداری سود :

سودی که مداوم وعملیاتی باشد ،پایداری بیشتری دارد. تحلیل گران مالی به سود تعهدی حسابداری به عنوان تنها شاخص تعیین کننده توجه نمی کنند وسود پایداروتکرار پذیر را بهتر می دانند.از دیدگاه تحلیل گران مالی اجزا مستمر وعملیاتی سود، بار اطلاعاتی بهتری نسبت به اقلام غیر عملیاتی وغیر مستمر دارد وبهتر می تواند جریانهای آتی وجه نقد را پیش بینی نماید .

ضریب بزرگتر متغیر سود دررگرسیون سود وبازده خبر از پایداری سود بالاتر دارد .(کردستانی ،۱۳۸۶،ص ۸۸)۱

۲-۵-۲ قابلیت پیش بینی سود :

این مورد به عنوان بخشی از ویژگی مربوط بودن سود تلقی می گردد وکمک می کند تا با بهره گرفتن از اطلاعات گذشته، آینده را بهتر بتوان پیش بینی کرد .

اطلاعات حسابداری اگر بخواهد مفید باشند با ید از توان پیش بینی کنندگی بالایی برخوردار باشد .(همان منبع، ص ۸۸)۲٫

سوالات یا اهداف پایان نامه :

۱  اهداف تحقیق شامل :

۱-برنامه ریزی بیشتر برای فروش به دلیل  دستیابی به کیفیت سود بالاتر

۲-افزایش بازده داراییها به دلیل  دستیابی به کیفیت سود بالاتر

۳- کاهش نسبت بدهی ها به دلیل دستیابی به کیفیت سود بالاتر

.

مقدمه

مبنای تعهدی در حسابداری علی رغم دارا بودن مزایای متعدد، مشکلاتی دارد . مهمترین ایراد آن عینی نبودن اعداد و ارقام به خصوص رقم سود در مقایسه با مبنای نقدی است . در حقیقت بدلیل وجود قضاوت و برآوردها ، عدم اطمینان به عدد سود گزارش شده رخ می دهد .در این راستا کیفیت سود، باعث روشن شدن موضوع و رفع ابهام از عینی  نبودن سود، می گردد. اگر  تأمین مالی بدون در نظر گرفتن افزایش ظرفیت عملیاتی انجام شود و اگر آن برای جبران زیان و تأمین سودهای بی کیفیت اعلام شده از سوی مدیران (سودهای کاغذی ) باشد ، هزینه سرمایه بالا رفته وارزش افزوده اقتصادی به شدت کاهش می یابد .(کرمی ،۱۳۸۵،ص ۷۲)۱

اگرچه در کوتاه مدت سود حسابداری و جریان های نقد عملیاتی از هم متفاوتند اما در بلند مدت انتظار می رود که این تفاوت ازبین برود،زیرا اقلام تعهدی باید دربلند مدت به نقد تبدیل شده یا ازطریق وجه نقد تسویه شوند .

توجه به سیستم ارزیابی اعتبار مشتریان، در این راستا بسیار مهم است زیرا فروش به مشتریان بدون اعتبار موجب افزایش فروش در یک دوره و عدم پرداخت بدهی توسط مشتریان در دورهای دیگر خواهد شد .

در این فصل سعی می شود به مبانی نظری تحقیق ،تعاریف وانواع کیفیت سود اشاره ای بشود ،سپس به اقلام تشکیل دهنده کیفیت سودومبانی نظری ارتباط بین کیفیت سود و فروش،بازده داراییها ونسبت بدهی ها  پرداخته شده ودر آخر نیز انواع تحقیقات به عمل آمده داخلی وخارجی، مورد اشاره قرارخواهد گرفت .

۲-۲- مفاهیم سود وانواع کیفیت سود

سود حسابداری که متأثراز روشها و برآوردهای حسابداری است، ممکن است تحت دستکاری توسط مدیران قرار گیرد. و امکان استفاده از روشها و برآوردهای متفاوت موجب شده که سود واقعی با گزارش شده تفاوت

داشته باشد. نتایج نشان می دهد که هرچه اقلام تعهدی ( قابل دستکاری به دلیل قضاوتی و برآوردی بودن ) بالاتر باشد کیفیت سود کمتر وپایداری کمتر سود خواهد شد .( همان منبع، ص۷۲)^۲

سیاست تقسیم سودمی تواند نشان دهنده واقعی ومنصفانه بودن یا نبودن نتایج عملکرد مالی باشد.درواقع، مدیران زمانی به پرداخت سود تمایل نشان می دهند که از دستکاری نشدن سودها اطمینان حاصل نموده و کاهش سودهای تقسیمی در آینده ( پایدارنبودن سود ) غیر محتمل باشد .

به این ترتیب سودهای تقسیمی نه تنها علامتی برای پرداخت سودها در آینده، بلکه علامتی برای کیفیت سود با درجه کمتری از دستکاری می باشد .

همچنین سود تقسیمی یک شیوه نظارتی مدیریتی است که در آن مدیران برای کمک به خود، کمتر سود را دستکاری می کنند .از طرف دیگر با پرداخت مرتب و افزایشی سود ، سرمایه گذاران به کیفیت سودهای گزارش شده پی خواهند برد .(علوی طبری ،۱۳۸۸،ص ۵۶)۱

کیفیت سود مسأله ایست که برمتغیرهای بی شماری تأثیرگذاراست و دراین تحقیق به فروش که متغیر اساسی در برنامه ریزی جهت طرح کلی عملیات و شروع به کار شرکت محسوب می شود ، بازده  دارایی ها که عمده عامل تشکیل دهنده کارایی شرکت هستند ونسبت بدهی ها که برای هرگونه تامین مالی، مبنا پرداخت وام از سوی اعتبار دهندگان می باشد، اشاره می گردد.

نقش اصلی گزارشگری مالی ،انتقال اثر بخش اطلاعات به افراد برون سازمانی به طور معتبر وبه موقع است.

برای این گزارشگری ،مدیران از اختیار وقضاوت برخوردارند ومی توانند از آگاهی های خود درباره فعالیتهای شرکت، صورتهای مالی را اثر بخش تر کنند .

با این حال اگر مدیران برای گمراهی استفاده کنندگان ،از اختیارات خود جهت گزینش روش های حسابداری استفاده کند ،مدیریت سود رخ داده است .

از جمله مواردی که در خدشه دار شدن کیفیت سود به آن اشاره می شود،رفتار فرصت طلبانه مدیران وکوشش های آنها برای تاثیر بر بازده کوتاه مدت سهام از طرق مدیریت سود وتحقق بخشیدن به انتظارات بازار وتحلیل گران مالی ،می باشد .

شواهد نشان می دهد که اخیرا مدیریت سود در شرکتها شیوع یافته وبازارهای سرمایه برای اطمینان دادن به سرمایه گذاران ،چاره ای جز محدود کردن آن ندارند .از این رو وضع استانداردهای حسابداری موثر وتعیین الزامات افشای جدیدی که بتواند سطح آزادی عمل مدیران را در گزارشگری تعیین کند ،انکار ناپذیر بوده ومی تواند ضمن افزایش کارایی اطلاعاتی ،ارتقا دهنده اعتماد عمومی به بازارهای سرمایه باشد.

تهیه و تنظیم صورت تطبیق فعالیتهای عملیاتی با مانده وجوه نقد در صورت جریان گردش وجوه نقد، حاکی از پی جویی عوامل ایجادکننده سود هستند.مثلا اگر سودی از فعالیت های غیر عملیاتی یا استثنایی و غیرمترقبه حاصل شده باشد این سود پایدار نیست و از توان پیش بینی کنندگی در آینده برخوردار نیست .

در این تحقیق پس از شناسایی ویژگی های کیفی سود تأثیر هرکدام از عوامل پنجگانه آن با متغیرهای فروش  بازده دارایی ها ونسبت بدهی ها مورد آزمون قرار می گیرد .با فرض اینکه مدیریت فرصت طلبانه به منافع شخصی خود فکر می کند ،مدیران ممکن است سود حسابداری را دستکاری کنند تا بیشترین پاداش را که مبنای پرداخت آن سود حسابداری بیشتر است ،بدست آورند (همان منبع، ص۵۷).^۲

سوالات یا اهداف پایان نامه :

۱  اهداف تحقیق شامل :

۱-برنامه ریزی بیشتر برای فروش به دلیل  دستیابی به کیفیت سود بالاتر

۲-افزایش بازده داراییها به دلیل  دستیابی به کیفیت سود بالاتر

۳- کاهش نسبت بدهی ها به دلیل دستیابی به کیفیت سود بالاتر