-
- فوق بازارها(هایپرمارکت[۳۷]): از فروشگاه‍های ترکیبی هم بزرگ‍ترند و از ترکیب سوپرمارکت، فروشگاه‍های تخفیف دار و خرده فروشی انباری به وجود می‍آیند. اقلام و کالاهایی که این فروشگاه‌ها عرضه می‌کنند، فراتر از اقلام و کالاهای عادی است. فوق بازارها مانند انبار عمل می‌کنند. بررسی‍ها نشان می‌دهند که رضایت مشتریان از فوق بازارها ۲۵ درصد کمتر از سوپرمارکت‍هاست و این به نظر کارشناسان موفقیت آتی این فروشگاه‍های غول پیکر را دچار تردید میکند.
- مراکز خدماتی:“کالای” موضوع بعضی از فعالیت‌های اقتصادی، خدمت است. هتل‍داری، متل‍داری، بانکداری، خطوط هواپیمایی، مراکز آموزش عالی، بیمارستان، تئاتر و سینما، باشگاه‍ها، رستوران، خدمات تعمیر، آرایشگاه و خشکشوئی‍ها از جمله خرده فروشی‍های خدماتی‍اند. خرده فروشی خدماتی در بسیاری از کشورها مثل آمریکا به مراتب بیش از رشد خرده فروشی کالا بوده است و هر صنعت خرده فروشی دارای مشی خاصی است.
۲-۵-۲-۴ خرده فروشی بر اساس قیمت‍های فروش
خرده فروشان را می‌توان بر اساس سطح عمومی قیمت‍های فروش آنان نیز طبقه‍بندی کرد. اکثر خرده فروشان دارای قیمت‍های فروش و خدماتی معمولی هستند و کالاهایی را می‍فروشند که دارای کیفیتی معمولی‍اند. بعضی دارای کالاهایی با کیفیت بالاتر و قیمت‍های بالاتری هستند. خرده فروشانی که قیمت‍های فروش پایین‍تری دارند عبارتند از: فروشگاه‍های تخفیف‍دار، خرده فروشان زیر قیمت و نمایشگاه‍های فروش با کاتالوگ.
-
- فروشگاه‍های تخفیف دار: فروشگاهی است که کالاهای استاندارد را با سطح قیمت پایین‍تری به فروش می‍رساند. این فروشگاه‌ها درصد سود خود را به امید افزایش حجم فروش، پایین می‍آورند و کالای در معرض فروش نیز از جمله کالاهای درجه یک هستند.
-
- خرده فروشان زیر قیمت: این خرده فروشان زیر قیمت عمده فروشی خرید می‌کنند و قیمت فروش آن ها نیز پایین‍تر از قیمت خرده فروشی است. خرده فروشان زیر قیمت معمولا عرضه‍کننده کالاهایی با کیفیت اما غیر ثابت و درحال تغییر هستند.
- نمایشگاه های فروش با کاتالوگ: نمایشگاه‍های فروش با کاتالوگ مجموعه‍ای از کالاهای گران‍قیمت با مارک‍های با اعتبار و پر گردش را در سطح قیمت‍های نسبتا مناسب به فروش می‍رسانند. در این نمایشگاه‍ها سعی می‌شود هزینه‍ها و درصد سود برای بالابردن حجم فروش حتی‍الامکان در سطح پایینی نگهداری شود.
۲-۵-۲-۵ خرده فروشی بر اساس کنترل مجاری فروش
تقریبا ۸۰% تمام فروشگاه‍های خرده فروشی مستقل‍اند. اشکال دیگر خرده فروشی‍ها بر اساس مالکیت‍های مختلف به ۵ دسته زنجیره مشارکتی، تعاونی خرده فروشی و زنجیره داوطلبانه، تعاونی‍های مصرفی، سازمان امتیازی و شرکت‍های ترکیبی تجاری تقسیم می‌شود.
-
- زنجیره مشارکتی: یک فروشگاه زنجیره‌ای شامل دو یا چند مجاری فروش کالا است که دارای مالکیت و مدیریت مشترک است و در آن خرید به طور متمرکز انجام می‌شود. این فروشگاه‌ها در کلیه زمینههای خرده فروشی فعالیت دارند. اما در حیطه فروشگاه‍های بزرگ، کالاهای متنوع، مواد غذایی، مواد دارویی، کفش و فروشگاه شاخص‍ترند.
-
- تعاونی خرده فروشی و زنجیره داوطلبانه: در این نوع تشکل گروهی از خرده فروشان مستقل برای ایجاد یک هسته مرکزی عمده فروشی دور هم جمع میشوند.
-
- تعاونی‍های مصرفی: مؤسسه‌‍ای است که مالکیت آن متعلق به مصرف کنندگان است. شهروندان می‍توانند برای مقابله با خرده فروشان محلی که از طریق عرضه کالاهای فاقد کیفیت و ترکیب مطلوب به آن ها اجحاف می‌کنند دست به تأسيس یک شرکت تعاونی محلی بزنند.
-
- مؤسسات امتیازی: یک اتحاد مبتنی بر قرارداد است که بین یک تولیدکننده یا عمده فروش یا یک مؤسسه خدماتی به عنوان امتیاز‍دهنده و بخش خصوصی به عنوان امتیازگیرنده به وجود می‍آید و امتیازگیرنده حق مالکیت و بهره‍برداری از یک یا چند واحد را می‍خرد(بر اساس یک نظام امتیازی). مانند واگذاری امتیاز بهره برداری در زمینه غذای آماده، متل داری، پمپ بنزین و غیره.
- شرکت های ترکیبی تجاری: این‍ها از ترکیب اشکال مختلف خرده فروشی، تحت مالکیت مرکزی به وجود می‍آیند. شرکت‍های عضو هر کدام در انجام بعضی از وظایف توزیع و اداره و مدیریت مجموعه مشارکت می‌کنند.
۲-۵-۲-۶ نحوه گردهمایی فروشگاهی
فروشگاه‌ها امروزه برای افزایش توان و قدرت جلب مشتری و تامین نیاز آن ها گرد هم می‍آیند. مهمترین انواع گردهمایی فروشگاهی منطقه تجاری مرکزی و مراکز خرید است.
-
- منطقه تجاری مرکزی: در این مراکز فروشگاه‍های بزرگ، فروشگاه‍های اختصاصی، بانک‍ها، سینما و بسیاری کسب و کارها فعالیت دارند. امروزه این مراکز رونق خود را از دست داده‍اند.
- مراکز خرید: یک مرکز خرید شامل گروهی از خرده فروشان است که دارای برنامه‌ریزی، راه اندازی و مالکیت و مدیریت واحدی باشند و به دو دسته منطقه‍ای و ناحیه‍ای تقسیم میشوند.
۲-۵-۳ اهداف خرده فروشی
اهداف معیارهای بلند مدت و کوتاه مدتی هستند که یک خرده فروش امیدوار است به آن ها دست یابد. بیان واضح اهداف به شکل‍گیری استراتژی و تبدیل رسالت به عمل کمک زیادی میکند. هر خرده فروشی ممکن است یک یا چند هدف زیر را داشته باشد(پاراسونز[۳۸]، ۲۰۰۲).
۲-۵-۳-۱ فروش
در هر کسب و کاری امید به بالا رفتن فروش و سود در کنار هم وجود دارد. اما در بسیاری از موارد تحقق هر دو به صورت همزمان میسر نیست.
۲-۵-۳-۲ سودآوری
همه کسب و کارها مایلند درآمد کل بالاتر و هزینه‍های کمتر داشته و در واقع سود بالاتری داشته باشند.
۲-۵-۳-۳ ذهنیت
ذهنیت عبارت از این است که خرده فروشان چگونه به وسیله مشتریان درک شدهاند. خرده فروشان تلاش می‌کنند ذهنیت افراد از آن ها مناسب و مثبت باشد.
۲-۵-۳-۴ رضایت
کسب رضایت مشتری یکی از اهداف خرده فروش است ولی هدف نهایی وی نیست. کسب رضایت مشتری آسان است ولی حفظ آن و تبدیل آن به وفاداری مشتری سخت ولی بسیار ارزشمند است.
پس از مطالعه و بررسی رفتار مصرف کننده و مدل‍های تصمیم‌گیری خریداران و همچنین شناخت در رابطه با خرده فروشی، محقق در پی آن است خرید آنی که نوعی از تصمیمات خرید است مورد مطالعه دقیق تر قرار دهد. لذا تعاریف فرآیندی که خرید آنی از زمان شناخت علمی تا کنون طی کرده از نظر خواهد گذشت.
۲-۶ فرایند تکاملی در تعاریف خرید آنی
پژوهشگران و بازاریابان، به منظور شناخت چگونگی و چرایی خرید افراد، علاقه روزافزونی به سبکهای تصمیم‌گیری مصرف کننده نشان می‌دهند. همگام با بروز تغییرات عمده در ساختار‍های اقتصادی و اجتماعی کشور، بنگاه‍های اقتصادی داخلی دریافته اند که علاوه بر شناخت دقیق رقبا، عرضه کنندگان و…، شناخت شیوه و سبک تصمیم‌گیری مصرف کنندگان نیز اهمیت بسیاری دارد، زیرا فرایند تصمیم‌گیری مصرف کنندگان، به دلیل مواجه شدن با تعداد فزاینده‍ای از کالاها و خدمات و نیز افزایش برنامه‌های ترفیعی و کانال‍های توزیع، پیچیده‌تر شده است. لذا برآورده ساختن نیازهای آن ها نیز مستلزم بهره‍گیری از ابزارها و برنامه‌های پیچیده‌تر است.
